Thư tịch cổ của người Khmer có gì đặc biệt? Tiêu chí lựa chọn di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia?

Thư tịch cổ của người Khmer có gì đặc biệt?

Thư tịch là những tài liệu văn tự cổ như mộc bản, văn bia, sắc phong, gia phả, thần tích, hoành phi, chuông, câu đối, bản chép tay, hương ước, các loại bằng cấp, sách cổ… của người xưa được lưu trữ qua nhiều thời kỳ lịch sử. Thư tịch cổ được viết bằng tiếng Khmer cổ (hay tiếng Pali), xuất hiện từ khoảng thế kỷ XIX.

Điều đặc biệt của Thư tịch cổ của người Khmer là việc sử dụng lá buông để làm giấy. Lá buông là lá của cây buông, một loại cây lá xòe giống như cây cọ, cây thốt nốt, ngày nay cây này rất hiếm gặp ở An Giang. Việc sử dụng loại lá này không chỉ mang tính chất thực dụng mà còn phản ánh sự khéo léo, tinh tế trong nghệ thuật chế tác của người Khmer xưa, qua đó lưu giữ những giá trị tri thức, tâm linh và truyền thống của dân tộc qua bao thế hệ.

Theo các nghiên cứu lịch sử và khảo cổ học, giấy làm từ lá buông được ưa chuộng vì có kết cấu mịn màng, độ bền cao và khả năng chống ẩm tốt. Điều này giúp cho những bản thư tịch cổ, dù đã trải qua hàng trăm năm, vẫn giữ được nét đẹp, chữ viết và hình ảnh tinh xảo. Màu sắc tự nhiên của lá buông – từ những tông màu xanh mát đến vàng nâu ấm áp – còn tạo nên một hiệu ứng thẩm mỹ độc đáo, làm tăng giá trị nghệ thuật cho các tài liệu văn hóa đó.

Thư tịch cổ của người Khmer đã được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể. Đây là nơi lưu giữ những giá trị tri thức cũng như sự sáng tạo độc đáo được người Khmer lưu giữ qua nhiều thế hệ.

Thư tịch cổ của người Khmer có gì đặc biệt? Tiêu chí lựa chọn di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia? (Hình từ Internet)

Để được lựa chọn là di sản văn hóa phi vật thể để đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cần phải đáp ứng những tiêu chí nào?

Theo Điều 5 Nghị định 98/2010/NĐ-CP thì Tiêu chí lựa chọn di sản văn hóa phi vật thể để đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, bao gồm:

[1] Có tính đại diện, thể hiện bản sắc của cộng đồng, địa phương.

[2] Phản ánh sự đa dạng văn hóa và sự sáng tạo của con người, được kế tục qua nhiều thế hệ.

[3] Có khả năng phục hồi và tồn tại lâu dài.

[4] Được cộng đồng đồng thuận, tự nguyện đề cử và cam kết bảo vệ.

Định hướng chung của phương pháp giáo dục, tính dân tộc, nhân văn của Chương trình học môn Lịch sử được thể hiện như thế nào?

[1] Định hướng chung

Theo mục VI Chương trình Giáo dục phổ thông môn Lịch sử ban hành kèm theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT thì chương trình môn Lịch sử được xây dựng theo định hướng phát triển năng lực, vì vậy phương pháp dạy học chủ đạo là tích cực hoá hoạt động của người học. Phương pháp dạy học tích cực chú trọng tổ chức cho học sinh thực hiện các hoạt động học tập gắn với những tình huống của cuộc sống; gắn hoạt động trí tuệ với hoạt động thực hành, thực tiễn; tăng cường tự học, làm việc trong nhóm nhằm phát triển các phẩm chất chủ yếu, các năng lực chung (năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo) và năng lực lịch sử cho học sinh, đáp ứng mục tiêu của Chương trình giáo dục phổ thông.

[2] Tính dân tộc, nhân văn

Theo mục II Chương trình Giáo dục phổ thông môn Lịch sử ban hành kèm theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT thì chương trình môn Lịch sử giúp học sinh nhận thức đúng về những giá trị truyền thống của dân tộc, hình thành và phát triển những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam và những giá trị phổ quát của công dân toàn cầu. Cụ thể:

- Chương trình giúp học sinh có nhận thức đúng về chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc chân chính, tiến bộ của dân tộc Việt Nam, vị thế của quốc gia - dân tộc trong khu vực và trên thế giới trong các thời kì lịch sử, hướng tới xây dựng lòng tự hào dân tộc chân chính, nhận thức được thế mạnh và cả những hạn chế trong di tồn lịch sử của dân tộc;

- Chương trình giúp học sinh hình thành, phát triển các giá trị nhân văn, tinh thần cộng đồng, chống các định kiến, kì thị về xã hội, văn hoá, sắc tộc, tôn giáo; hướng tới các giá trị khoan dung, nhân ái, tôn trọng sự khác biệt và bình đẳng giữa các dân tộc, các cộng đồng người, các giới và nhóm xã hội; hướng tới hoà bình, hoà giải, hoà hợp và hợp tác;

- Chương trình giúp học sinh có thái độ đúng đắn, tích cực đối với các vấn đề bảo vệ tài nguyên, thiên nhiên, môi trường, hướng tới phát triển bền vững và đấu tranh vì thế giới hoà bình, xã hội tiến bộ, minh bạch, công bằng, văn minh.