Chi tiết đáp án đề thi Cuộc thi Đại sứ Văn hóa đọc 2025 dành cho học sinh phổ thông và sinh viên?

Đề số 1:

Câu 1: Trong các tác phẩm đã đọc, tác phẩm nào có tác động mạnh mẽ đến tư duy của anh (chị), khơi dậy khát vọng, ý chí phấn đấu, tiên phong, sáng tạo, tự tin bước vào kỷ nguyên mới của dân tộc.

Câu 2: Anh (chị) hãy viết một sáng kiến, kinh nghiệm nhằm thúc đẩy việc đọc sách cho các đối tượng: người dân ở khu vực biên giới, hải đảo; vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; người dân tộc thiểu số, người cao tuổi, người khuyết tật chữ in… (Nêu được mục tiêu, đối tượng hưởng lợi, nội dung công việc thực hiện, dự kiến kết quả đạt được. Khuyến khích những sáng kiến đã được áp dụng trong thực tiễn và có minh chứng).

THÚC ĐẨY VĂN HÓA ĐỌC CHO NHỮNG NGƯỜI YẾU THẾ – CHÌA KHÓA MỞ RA TRI THỨC

Đặt vấn đề

Sách là kho tàng tri thức vô tận của nhân loại, là con đường đưa con người đến với sự hiểu biết và phát triển. Tuy nhiên, không phải ai cũng có cơ hội tiếp cận với sách, đặc biệt là những người dân ở khu vực biên giới, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, người dân tộc thiểu số, người cao tuổi hay người khuyết tật chữ in. Với mong muốn đưa văn hóa đọc đến gần hơn với mọi người, sáng kiến "Thư viện không biên giới – Sách cho mọi người" được đề xuất nhằm tạo điều kiện để tất cả mọi người đều có thể tiếp cận tri thức một cách thuận tiện, bình đẳng và bền vững.

Mục tiêu của sáng kiến

Mục tiêu chính của sáng kiến này là tạo ra một môi trường đọc sách thuận lợi cho các đối tượng yếu thế, giúp họ tiếp cận tri thức dễ dàng hơn. Qua đó, khuyến khích thói quen đọc sách, nâng cao nhận thức và mở ra cơ hội học tập suốt đời cho mọi người. Đồng thời, sáng kiến cũng hướng đến việc tận dụng công nghệ, nguồn lực xã hội để đưa sách đến với nhiều người hơn, góp phần thu hẹp khoảng cách tri thức giữa các vùng miền.

Đối tượng hưởng lợi

Những người được hưởng lợi từ sáng kiến này bao gồm:

Người dân ở khu vực biên giới, hải đảo, vùng sâu vùng xa, nơi mà sách vở còn khan hiếm và điều kiện kinh tế khó khăn khiến việc tiếp cận sách trở nên hạn chế.

Người dân tộc thiểu số, những người chưa quen với tiếng phổ thông hoặc gặp khó khăn trong việc tiếp cận sách do rào cản ngôn ngữ.

Người cao tuổi, những người vẫn mong muốn học tập, nhưng gặp khó khăn về thị lực hoặc khả năng tiếp cận tài liệu.

Người khuyết tật chữ in, bao gồm người khiếm thị, người mắc chứng khó đọc, những người không thể đọc sách theo cách thông thường.

Nội dung thực hiện sáng kiến

1. Thư viện di động – Đưa sách đến gần hơn với mọi người

Không phải ai cũng có điều kiện đến thư viện, vì vậy, thư viện phải đến với họ. Việc xây dựng các thư viện lưu động bằng xe buýt, xe máy, thuyền hoặc xe đạp sẽ giúp đưa sách đến tận tay người dân. Những chuyến thư viện lưu động này sẽ được tổ chức định kỳ tại các điểm trường, nhà văn hóa hoặc khu vực sinh hoạt chung để phục vụ nhu cầu đọc sách của người dân.

2. Xây dựng tủ sách cộng đồng tại địa phương

Mô hình “Tủ sách làng quê” sẽ được triển khai tại các điểm trường, nhà văn hóa, trạm y tế hoặc thậm chí ngay tại nhà dân. Các tủ sách này sẽ được xây dựng từ nguồn sách quyên góp của cộng đồng, thư viện lớn hoặc các tổ chức từ thiện. Sách sẽ được phân loại theo từng đối tượng để phù hợp với nhu cầu đọc của người dân.

3. Đa dạng hóa hình thức đọc – Không chỉ là sách in

Để giúp mọi người dễ dàng tiếp cận tri thức hơn, ngoài sách in, sáng kiến còn thúc đẩy phát triển:

Sách nói và sách chữ nổi dành cho người khiếm thị và người cao tuổi. Các tình nguyện viên sẽ thu âm các tác phẩm văn học, sách kỹ năng sống, tài liệu phổ biến để mọi người có thể nghe thay vì đọc.

Ứng dụng công nghệ đọc sách trực tuyến: Xây dựng ứng dụng hoặc kho tài nguyên sách điện tử miễn phí để người dân có thể tiếp cận tri thức bằng điện thoại hoặc máy tính bảng.

4. Hỗ trợ người dân tộc thiểu số tiếp cận sách

Dịch sách thiếu nhi, sách kỹ năng sống sang tiếng dân tộc để người dân dễ dàng đọc và hiểu hơn.

Tổ chức các buổi đọc sách cộng đồng, mời những người biết cả tiếng phổ thông và tiếng dân tộc để phiên dịch, giúp bà con làm quen với sách.

5. Phát động phong trào đọc sách trong cộng đồng

Khuyến khích gia đình đọc sách cùng con cái, tạo thói quen đọc sách ngay từ nhỏ.

Tổ chức các cuộc thi kể chuyện, vẽ tranh theo sách để trẻ em và cả người lớn có cơ hội thể hiện sự sáng tạo và yêu thích sách.

Hợp tác với đài phát thanh địa phương để phát sóng các chương trình kể chuyện, giới thiệu sách, giúp người không thể đọc sách vẫn có thể tiếp cận nội dung sách.

Dự kiến kết quả đạt được

Với những biện pháp trên, sáng kiến "Thư viện không biên giới – Sách cho mọi người" kỳ vọng sẽ mang lại những tác động tích cực như:

Gia tăng số lượng người tiếp cận với sách, đặc biệt là những đối tượng gặp khó khăn trong việc đọc sách.

Hình thành thói quen đọc sách trong cộng đồng, góp phần nâng cao dân trí, kỹ năng sống và tư duy cho người dân.

Đưa sách đến tận tay những người cần, giúp họ có cơ hội mở rộng hiểu biết mà không bị giới hạn bởi khoảng cách hay điều kiện kinh tế.

Tạo ra một phong trào đọc sách bền vững, giúp lan tỏa văn hóa đọc đến nhiều thế hệ.

Minh chứng thực tiễn

Mô hình “Thư viện lưu động” đã được triển khai thành công tại nhiều vùng quê Việt Nam, giúp hàng ngàn trẻ em và người lớn có cơ hội tiếp cận với sách. Ngoài ra, chương trình “Sách nói cho người mù” cũng đã tạo ra những kho sách nói giúp người khiếm thị có thể tiếp cận tri thức dễ dàng hơn. Những sáng kiến như xe thư viện lưu động của Trung tâm Văn hóa – Thể thao tỉnh Đắk Lắk hay mô hình tủ sách vùng cao của các nhóm thiện nguyện cũng đã cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc đưa sách đến với người dân khó khăn.

Đề số 2:

Câu 1: Anh (chị) hãy sáng tác một tác phẩm văn học (truyện ngắn) nhằm lan tỏa tình yêu đọc sách, thông qua đó khơi dậy trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội và khát vọng xây dựng đất nước thịnh vượng, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.

Câu 2: Anh (chị) hãy viết một sáng kiến, kinh nghiệm nhằm thúc đẩy việc đọc sách cho các đối tượng: người dân ở khu vực biên giới, hải đảo; vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; người dân tộc thiểu số, người cao tuổi, người khuyết tật chữ in… (Nêu được mục tiêu, đối tượng hưởng lợi, nội dung công việc thực hiện, dự kiến kết quả đạt được. Khuyến khích những sáng kiến đã được áp dụng trong thực tiễn và có minh chứng).

SÁNG KIẾN THÚC ĐẨY VĂN HÓA ĐỌC CHO CÁC NHÓM ĐỐI TƯỢNG YẾU THẾ

Đặt vấn đề

Trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển, việc đọc sách vẫn luôn là một yếu tố quan trọng giúp nâng cao tri thức và phát triển tư duy con người. Tuy nhiên, đối với những nhóm đối tượng yếu thế như người dân vùng biên giới, hải đảo, người dân tộc thiểu số, người cao tuổi và người khuyết tật chữ in, cơ hội tiếp cận sách còn rất hạn chế. Họ không chỉ gặp khó khăn về điều kiện kinh tế, địa lý mà còn đối mặt với rào cản về ngôn ngữ, trình độ học vấn và khả năng tiếp nhận tri thức qua sách vở truyền thống.

Trước thực trạng này, việc tìm ra những giải pháp sáng tạo, linh hoạt để đưa sách đến gần hơn với các đối tượng này là một nhiệm vụ quan trọng. Trong báo cáo này, tôi xin chia sẻ một số sáng kiến thực tiễn đã được áp dụng nhằm khuyến khích văn hóa đọc cho những nhóm đối tượng yếu thế này.

Mục tiêu của sáng kiến

Giúp các nhóm đối tượng yếu thế tiếp cận sách một cách dễ dàng, phù hợp với điều kiện và thói quen sinh hoạt của họ.

Xây dựng thói quen đọc sách và yêu thích việc tìm hiểu tri thức.

Tận dụng công nghệ và các phương pháp truyền thống để đa dạng hóa cách tiếp cận nội dung sách.

Thúc đẩy tinh thần học tập suốt đời, giúp nâng cao chất lượng sống của người dân.

Đối tượng hưởng lợi

Người dân vùng biên giới, hải đảo, vùng kinh tế khó khăn.

Người dân tộc thiểu số, người cao tuổi, người khuyết tật chữ in (người mù chữ, người suy giảm thị lực).

Ngư dân, nông dân, công nhân – những người ít có cơ hội tiếp xúc với sách do đặc thù công việc.

Các sáng kiến cụ thể

- "Sách đổi công" – Đọc sách để nhận nhu yếu phẩm

Cách thực hiện:

Tổ chức các "Trạm đổi sách" đặt tại trung tâm xã, trường học, nhà văn hóa.

Người dân sau khi đọc và tóm tắt nội dung sách sẽ nhận được phần thưởng nhỏ như thực phẩm, đồ dùng sinh hoạt.

Kết hợp với các tổ chức từ thiện để tài trợ nhu yếu phẩm.

Hiệu quả:

Tạo động lực cho người dân tiếp cận sách ngay cả khi họ chưa có thói quen đọc.

Hình thành văn hóa đọc bền vững khi người dân nhận ra lợi ích từ tri thức.

- "Những người kể chuyện" – Biến sách thành câu chuyện truyền miệng

Cách thực hiện:

Tổ chức các nhóm tình nguyện viên kể chuyện từ sách, đặc biệt trong các buổi chợ phiên, lễ hội, nhà văn hóa.

Chuyển thể nội dung sách thành câu chuyện truyền miệng, gần gũi với ngôn ngữ địa phương.

Sử dụng loa phát thanh xã để phát những câu chuyện tóm lược từ sách.

Hiệu quả:

Giúp người không biết chữ, người cao tuổi vẫn có thể tiếp nhận nội dung sách.

Góp phần bảo tồn văn hóa truyền miệng và tạo sự gắn kết cộng đồng.

- "Rạp chiếu sách" – Chuyển sách thành phim, hoạt hình

Cách thực hiện:

Dựng video ngắn, hoạt hình hóa nội dung sách, tổ chức chiếu tại điểm sinh hoạt chung.

Phát hành video qua kênh YouTube, Facebook để người dân có thể xem bằng điện thoại.

Hiệu quả:

Giúp người dân dễ tiếp thu nội dung sách một cách trực quan.

Tận dụng công nghệ để mở rộng phạm vi tiếp cận tri thức.

- "Sách trên con sóng" – Thư viện phát thanh cho ngư dân và người khuyết tật chữ in

Cách thực hiện:

Tạo chương trình phát thanh đọc sách trên loa truyền thanh xã, tàu cá, đài radio.

Thu âm sách nói phát miễn phí trên các nền tảng online như Spotify, Zalo Podcast.

Hiệu quả:

Giúp ngư dân, nông dân và người khuyết tật chữ in tiếp cận tri thức mà không cần đọc trực tiếp.

Phát triển thói quen nghe sách thay vì chỉ đọc sách truyền thống.

- "Cây tri thức" – Mỗi cuốn sách, một cái cây

Cách thực hiện:

Khi một người đọc xong một cuốn sách và chia sẻ nội dung, chương trình sẽ trồng một cây xanh mang tên họ.

Kết hợp với hoạt động bảo vệ môi trường, tạo tủ sách xanh tại các điểm cộng đồng.

Hiệu quả:

Kết hợp khuyến đọc với bảo vệ môi trường, tạo động lực kép cho người dân.

Xây dựng phong trào đọc sách gắn với hành động thiết thực.

Kết quả đạt được

Sau khi triển khai các sáng kiến này, đã có những chuyển biến tích cực trong văn hóa đọc của các nhóm đối tượng yếu thế:

Người dân có thái độ tích cực hơn với việc đọc sách, xem đó là một hoạt động bổ ích chứ không còn xa lạ.

Các nhóm đối tượng khó tiếp cận sách (người cao tuổi, người dân tộc thiểu số, ngư dân…) đã có thể tiếp cận tri thức theo cách phù hợp hơn.

Các hoạt động kết hợp với công nghệ, hình ảnh trực quan giúp người dân tiếp nhận tri thức dễ dàng hơn.

Mô hình "Sách đổi công" và "Cây tri thức" không chỉ giúp lan tỏa văn hóa đọc mà còn mang lại lợi ích thiết thực, giúp đời sống cộng đồng phát triển bền vững.

Bài học kinh nghiệm và đề xuất

Bài học kinh nghiệm

Cần lựa chọn phương pháp phù hợp với đặc điểm từng đối tượng, tránh áp dụng một mô hình cứng nhắc.

Việc kết hợp văn hóa đọc với các lợi ích thực tiễn (đổi sách lấy nhu yếu phẩm, trồng cây, phát thanh) giúp thu hút sự quan tâm của cộng đồng.

Tận dụng công nghệ (sách nói, phim hoạt hình, YouTube) sẽ giúp lan tỏa tri thức rộng rãi hơn.

Sự tham gia của cộng đồng, chính quyền địa phương và tổ chức thiện nguyện đóng vai trò quan trọng trong thành công của chương trình.

Đề xuất

Nhân rộng các mô hình này ra nhiều địa phương, đặc biệt là các vùng sâu, vùng xa.

Huy động sự tham gia của doanh nghiệp, mạnh thường quân để hỗ trợ tài chính và tài nguyên sách.

Kết hợp các chương trình khuyến đọc với hoạt động giáo dục, sinh hoạt cộng đồng để tạo ảnh hưởng bền vững.