Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với tội phạm thực hiện hành vi vi phạm kéo dài

Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là gì? 

Căn cứ Điều 27 Bộ luật Hình sự 2015 quy định cụ thể về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự

[1] Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là thời hạn do Bộ luật Hình sự 2015 quy định mà khi hết thời hạn đó thì người phạm tội không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

[2] Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được quy định như sau:

• 05 năm đối với tội phạm ít nghiêm trọng;
• 10 năm đối với tội phạm nghiêm trọng;
• 15 năm đối với tội phạm rất nghiêm trọng;
• 20 năm đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

[3] Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được tính từ ngày tội phạm được thực hiện. 

Nếu trong thời hạn quy định tại [2], người phạm tội lại thực hiện hành vi phạm tội mới mà Bộ luật Hình sự 2015 quy định mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy trên 01 năm tù, thì thời hiệu đối với tội cũ được tính lại kể từ ngày thực hiện hành vi phạm tội mới.

Nếu trong thời hạn quy định tại [2], người phạm tội cố tình trốn tránh và đã có quyết định truy nã, thì thời hiệu tính lại kể từ khi người đó ra đầu thú hoặc bị bắt giữ.

Quy định về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với tội phạm thực hiện hành vi vi phạm kéo dài 

Hành vi vi phạm kéo dài trong luật hình sự được hiểu là hành vi vi phạm của người phạm tội, diễn ra liên tục trong khoảng thời gian dài mà không bị gián đoạn. Hành vi vi phạm đó chỉ chấm dứt khi bị phát hiện hoặc người thực hiện hành vi tự thú.

Ví dụ một số tội thường có hành vi vi phạm kéo dài như: Tội tàng trữ trái phép chất ma túy, tội tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng, tội chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người phạm tội mà có…

Khoản 8 Mục I Công văn 163/TANDTC-PC 2024 giải đáp một số vướng mắc trong xét xử đã làm rõ vấn đề về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với tội phạm thực hiện hành vi vi phạm kéo dài như sau:

• Trường hợp hành vi phạm tội kéo dài đã kết thúc thì thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được tính từ thời điểm tội phạm kết thúc;
• Trường hợp hành vi phạm tội kéo dài chưa kết thúc thì thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được tính từ thời điểm hành vi tội phạm bị phát hiện.

Thời hiệu truy cứu TNHS đối với tội phạm thực hiện hành vi vi phạm kéo dài (hình từ internet)

Trường hợp không áp dụng thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự

Căn cứ Điều 28 Bộ luật Hình sự 2015 quy định các trường hợp sau đây không áp dụng thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự:

[1] Các tội xâm phạm an ninh quốc gia quy định tại Chương XIII của Bộ luật Hình sự 2015;

[2] Các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh quy định tại Chương XXVI của Bộ luật Hình sự 2015;

[3] Tội tham ô tài sản thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều 353 Bộ luật Hình sự 2015; tội nhận hối lộ thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều 354 Bộ luật Hình sự 2015.

Quy định phân loại tội phạm trong luật hình sự hiện nay

Điều 9 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 2 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định phân loại tội cụ thể

Căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội được quy định trong Bộ luật này, tội phạm được phân thành bốn loại sau đây:

[1] Tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật Hình sự 2015 quy định đối với tội ấy là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm;

[2] Tội phạm nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật Hình sự 2015 quy định đối với tội ấy là từ trên 03 năm đến 07 năm tù;

[3] Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật Hình sự 2015 quy định đối với tội ấy là từ trên 07 năm đến 15 năm tù;

[4] Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội đặc biệt lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật Hình sự 2015 quy định đối với tội ấy là từ trên 15 năm đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.

Để xác định thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự thì việc phân loại tội phạm là yêu cầu bắt buộc.