Mâm cúng Tết Thanh Minh tại nhà và ngoài mộ?

Mâm cúng Tết Thanh Minh tại nhà và ngoài mộ?

Tết Thanh minh là một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng thường diễn ra vào đầu tháng 3 Âm lịch hàng năm. 

Trong năm 2025, tiết Thanh minh bắt đầu từ ngày 4/4/2025 và kết thúc vào ngày 19/4/2025 Dương lịch. Ngày Tết Thanh minh (4/4) nhằm vào thứ Sáu ngày 7/3/2025 Âm lịch.

Tết Thanh Minh là dịp con cháu thể hiện lòng biết ơn với tổ tiên, tưởng nhớ những người đã khuất. Đây cũng là thời điểm tảo mộ, chăm sóc phần mộ của gia đình, cầu mong bình an và may mắn. Khi thực hiện nghi lễ cúng, gia đình thường chuẩn bị mâm cúng cúng Tết Thanh Minh tại nhà và ngoài mộ để dâng lên tổ tiên.

(1) Mâm cúng Tết Thanh Minh tại nhà

Cúng tại nhà thường được thực hiện trên bàn thờ gia tiên trước hoặc sau khi ra mộ, tùy theo phong tục từng vùng. Mâm cúng tại nhà có thể là mâm cúng mặn hoặc mâm cúng chay, tùy theo truyền thống gia đình và mong muốn của con cháu.

Mâm cúng mặn tại nhà

- Gà luộc (hoặc thịt heo quay, giò chả)

- Xôi hoặc bánh chưng, bánh tét

- Canh (thường là canh măng, canh mọc hoặc canh rau củ)

- Món xào (rau xào, thịt xào…)

- Hoa quả tươi (mâm ngũ quả)

- Trà, rượu, nước lọc

- Nhang, đèn, vàng mã, trầu cau

- Bánh kẹo, chè, xôi ngũ sắc (tùy theo vùng miền)

Mâm cúng chay tại nhà (nếu gia đình theo đạo Phật hoặc muốn cúng thanh tịnh)

- Xôi đậu xanh hoặc xôi gấc

- Canh rau củ

- Đậu hũ chiên hoặc kho

- Rau luộc hoặc xào nấm

- Chè ngọt (chè trôi nước, chè đậu xanh, chè sen…)

- Hoa quả, nước trà, nhang đèn

* Cách cúng Tết Thanh Minh tại nhà: Trước khi cúng Thanh Minh tại nhà, bạn cần dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, gọn gàng và lau sạch bàn thờ gia tiên. Sau khi chuẩn bị xong mâm lễ cúng Tết Thanh Minh, gia đình bắt đầu bài trí lên bàn thờ. Người cúng cần chuẩn bị trang phục lịch sự, sạch sẽ, chỉnh tề rồi lên hương, sau đó vái lạy tổ tiên và đọc văn khấn. Khi một tuần hương cháy hết thì gia đình có thể hóa vàng và xin thụ hưởng lộc.

Lưu ý: Khi cúng Tết Thanh Minh tại nhà

- Thường cúng trên bàn thờ gia tiên vào buổi sáng hoặc trưa.

- Sau khi cúng xong, con cháu khấn vái rồi hóa vàng (nếu có).

- Lời khấn nên thể hiện sự tri ân tổ tiên, cầu mong gia đình bình an, hạnh phúc.

(2) Mâm cúng Tết Thanh Minh ngoài mộ

Cúng ngoài mộ diễn ra khi con cháu đi tảo mộ, dọn dẹp và chăm sóc phần mộ tổ tiên. Mâm cúng tại mộ không cần quá cầu kỳ nhưng phải đầy đủ lễ vật thể hiện lòng thành kính.

Mâm cúng Tết Thanh Minh ngoài mộ gồm:

Gà luộc hoặc thịt heo quay (có thể thay thế bằng món chay nếu cần)

Xôi hoặc bánh chưng, bánh tét

Hoa tươi (thường là hoa cúc, hoa huệ, hoặc hoa đồng tiền)

Nhang, đèn, trầu cau

Rượu, trà, nước sạch

Bánh kẹo, chè, tiền vàng mã (tùy theo phong tục vùng miền)

* Cách cúng Thanh Minh ngoài mộ

Nhân ngày Thanh minh, người ta đem theo xẻng, cuốc để đắp lại nấm mồ cho đầy đặn, rẫy hết cỏ dại và những cây hoang mọc trùm lên mộ. Điều này giúp tránh vừa tránh các loài động vật hoang dã như rắn, chuột đào hang, làm tổ, vừa không phạm tới linh hồn người đã khuất. Sau khi dọn sạch mộ, người tảo mộ đặt lễ vật cúng Tết Thanh Minh vào chỗ thờ chung để làm lễ.

Bắt đầu vào lễ cúng bái, gia chủ thắp hương, đèn và khấn theo bài cúng lễ Thanh Minh. Khi hoàn tất, gia chủ chờ cho hương cháy khoảng 2/3 thì lễ tạ, hóa vàng và xin lộc về nhà để làm lễ gia thần và gia tiên ở nhà. Trường hợp gia chủ viết bài cúng ra giấy thì đọc xong đem hóa cùng tờ tiền giấy vàng.

Bên cạnh đó, bạn cũng cần cắm một nén hương cho những ngôi mộ gần cạnh đó để tỏ lòng kính trọng và chia sẻ sự thành kính với những ngôi mộ không được chăm sóc cẩn thận hay vô chủ, không có người viếng thăm.

Lưu ý khi cúng ngoài mộ

- Trước khi đặt lễ, cần dọn dẹp sạch sẽ phần mộ, nhổ cỏ, quét đất, làm sạch bia mộ.

- Khi cúng, con cháu thắp nhang, khấn tổ tiên, bày tỏ lòng thành.

- Không để lại rác hoặc hóa vàng mã bừa bãi, tránh ảnh hưởng môi trường.

Dù cúng tại nhà hay ngoài mộ, quan trọng nhất vẫn là tấm lòng thành kính của con cháu dành cho tổ tiên. Mâm cúng có thể đơn giản hoặc đầy đủ tùy điều kiện, miễn sao thể hiện sự biết ơn và duy trì truyền thống gia đình.

Mâm cúng Tết Thanh Minh tại nhà và ngoài mộ? (Hình từ Internet)

Tết Thanh Minh nên làm gì để gặp may mắn trong công việc, cuộc sống?

Tết Thanh Minh là dịp để con cháu tưởng nhớ tổ tiên, đồng thời cũng là thời điểm thích hợp để điều chỉnh phong thủy, thu hút may mắn. Nếu muốn gặp may mắn trong dịp này, bạn có thể thực hiện những việc sau:

(1) Tảo mộ, tri ân tổ tiên

• Đây là truyền thống quan trọng nhất trong Tết Thanh Minh, thể hiện lòng hiếu thảo và biết ơn đối với ông bà, tổ tiên.

• Khi đi tảo mộ, cần dọn dẹp sạch sẽ, thắp hương, bày lễ vật đơn giản như hoa, trái cây, bánh kẹo.

• Lưu ý: Không nên xô xát, cãi vã hoặc nói những điều không hay tại nghĩa trang để tránh rước vận xui.

(2) Sửa sang và trang trí nhà cửa

• Tết Thanh Minh cũng là thời điểm để dọn dẹp, làm mới không gian sống, giúp thu hút năng lượng tích cực.

• Có thể đặt thêm cây xanh, hoa tươi hoặc treo câu đối chúc phúc trong nhà để tăng vận may.

(3) Thắp hương cầu bình an, tài lộc

• Ngoài việc thắp hương tại mộ phần tổ tiên, bạn có thể thắp hương tại gia để cầu mong gia đạo bình an, công việc thuận lợi.

• Chọn những loại hương có mùi dễ chịu như trầm hương, quế, đàn hương để tăng cường vượng khí.

(4) Đi chùa cầu phúc, làm việc thiện

• Đi lễ chùa vào dịp này giúp tâm thanh tịnh, hóa giải điều không may mắn.

• Nên làm việc thiện như tặng quà cho người nghèo, giúp đỡ người khó khăn, vì theo quan niệm dân gian, làm việc tốt trong Tết Thanh Minh sẽ nhận lại nhiều phước lành.

(5) Tránh những điều kiêng kỵ

• Không đùa giỡn, chạy nhảy tại khu vực nghĩa trang.

• Không chụp ảnh ở mộ phần vì có thể ảnh hưởng đến phong thủy.

• Hạn chế mặc đồ quá sặc sỡ khi đi tảo mộ.

• Không mang đồ cúng từ mộ về nhà.

Nếu bạn muốn gặp nhiều may mắn trong dịp này, hãy giữ tâm thanh tịnh, làm nhiều việc tốt và nhớ đến cội nguồn tổ tiên.

Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của mọi người được quy định như thế nào?

Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo đã được nhà nước quy định tại Điều 24 Hiến pháp 2013, cụ thể như sau:

- Mọi người có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào. Các tôn giáo bình đẳng trước pháp luật.

- Nhà nước tôn trọng và bảo hộ quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo. 

- Không ai được xâm phạm tự do tín ngưỡng, tôn giáo hoặc lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để vi phạm pháp luật.

Theo đó, quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của mọi người được quy định chi tiết tại Điều 6 Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2016 như sau:

- Mọi người có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào.

- Mỗi người có quyền bày tỏ niềm tin tín ngưỡng, tôn giáo; thực hành lễ nghi tín ngưỡng, tôn giáo; tham gia lễ hội; học tập và thực hành giáo lý, giáo luật tôn giáo.

- Mỗi người có quyền vào tu tại cơ sở tôn giáo, học tại cơ sở đào tạo tôn giáo, lớp bồi dưỡng của tổ chức tôn giáo. Người chưa thành niên khi vào tu tại cơ sở tôn giáo, học tại cơ sở đào tạo tôn giáo phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý.

- Chức sắc, chức việc, nhà tu hành có quyền thực hiện lễ nghi tôn giáo, giảng đạo, truyền đạo tại cơ sở tôn giáo hoặc địa điểm hợp pháp khác.

- Người bị tạm giữ, người bị tạm giam theo quy định của pháp luật về thi hành tạm giữ, tạm giam; người đang chấp hành hình phạt tù; người đang chấp hành biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc có quyền sử dụng kinh sách, bày tỏ niềm tin tín ngưỡng, tôn giáo.