Kỹ năng sư phạm là gì? Kỹ năng sư phạm nào một giáo viên cần có?

Kỹ năng sư phạm là gì? Kỹ năng sư phạm nào một giáo viên cần có?

Kỹ năng sư phạm là tập hợp các năng lực, phẩm chất và phương pháp mà người làm công tác giảng dạy - đặc biệt là giáo viên - cần có để truyền đạt tri thức một cách hiệu quả, phù hợp với đối tượng học sinh và mục tiêu giáo dục.

Nói cách khác, kỹ năng sư phạm không chỉ là khả năng “biết” mà còn là khả năng “dạy cho người khác biết”, bao gồm cả nghệ thuật tổ chức bài giảng, điều khiển lớp học, tương tác với học sinh và đánh giá kết quả học tập.

Kỹ năng sư phạm là yếu tố quyết định chất lượng giảng dạy. Dù có kiến thức chuyên môn vững, nhưng nếu không biết cách truyền đạt hiệu quả, giáo viên sẽ khó giúp học sinh tiếp thu và phát triển toàn diện. Đây cũng là tiêu chí quan trọng trong đào tạo, bồi dưỡng và đánh giá đội ngũ nhà giáo hiện nay.

Vậy những kỹ năng sư phạm nào một giáo viên cần có?

Những kỹ năng sư phạm một giáo viên cần có là:

Kiến thức chuyên môn

Giáo viên chắc chắn phải cần nắm vững kiến thức trong lĩnh vực mà họ muốn giảng dạy, như toán học, văn học, khoa học, lịch sử, ngoại ngữ,... Kiến thức chuyên môn giúp giáo viên hiểu sâu về nội dung môn học và khả năng áp dụng kiến thức đó trong quá trình giảng dạy. Trong kỹ năng sư phạm này, kiến thức chuyên môn cũng giúp họ truyền đạt kiến thức một cách hiệu quả cho học sinh.

Ngoài ra, kiến thức chuyên môn còn giúp giáo viên hiểu được nội dung bài học, từ đó có thể lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp với đối tượng học sinh. Ví dụ, đối với học sinh tiểu học, giáo viên có thể sử dụng phương pháp giảng giải, thuyết trình, trò chơi,... để truyền đạt kiến thức một cách sinh động, hấp dẫn. Kiến thức chuyên môn được xem là một trong những yếu tố quan trọng cấu thành kỹ năng sư phạm. Giáo viên cần có kiến thức chuyên môn vững vàng để có thể thực hiện tốt các hoạt động dạy học và giáo dục.

Kỹ năng thiết kế và tổ chức bài giảng

Đây là một trong những kỹ năng quan trọng hàng đầu mà giáo viên cần nắm vững. Thiết kế bài giảng không chỉ là việc soạn giáo án đúng chuẩn, mà còn là khả năng lên kế hoạch nội dung phù hợp với mục tiêu dạy học, trình độ của học sinh và thời lượng tiết học. Một bài giảng hiệu quả cần có bố cục hợp lý, có phần mở bài gây hứng thú, phần thân bài rõ ràng, dễ hiểu và phần kết thúc giúp học sinh ghi nhớ trọng tâm. Đồng thời, giáo viên cần linh hoạt trong việc chọn phương pháp dạy học phù hợp như dạy học hợp tác, dự án, dạy học tích cực…, từ đó tạo sự hấp dẫn và dễ tiếp thu cho người học.

Kỹ năng truyền đạt nội dung

Giáo viên phải là người có khả năng diễn đạt mạch lạc, dễ hiểu, biết sử dụng ngôn ngữ nói một cách có hiệu quả. Truyền đạt nội dung không đơn thuần là “nói” mà còn là “truyền cảm hứng”. Giáo viên cần biết cách sử dụng giọng nói, ngôn ngữ cơ thể, ánh mắt… để thu hút sự chú ý của học sinh. Ngoài ra, việc dẫn dắt vấn đề, nêu ví dụ thực tiễn, gắn kết kiến thức với cuộc sống cũng là những cách giúp học sinh hứng thú hơn với bài học.

Kỹ năng giao tiếp sư phạm

Trong môi trường học đường, kỹ năng giao tiếp đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng mối quan hệ giữa giáo viên với học sinh, đồng nghiệp và phụ huynh. Một giáo viên giỏi cần biết cách nói chuyện với học sinh bằng sự chân thành, tôn trọng, đồng thời truyền đạt thông điệp một cách nhẹ nhàng, dễ tiếp nhận. Kỹ năng này cũng giúp giáo viên khéo léo xử lý các tình huống sư phạm, tránh gây áp lực hoặc tổn thương tâm lý cho học sinh.

Kỹ năng quản lý lớp học

Giữ trật tự và tạo môi trường học tập tích cực trong lớp là điều không thể thiếu đối với giáo viên. Kỹ năng quản lý lớp học không chỉ là việc giữ kỷ luật mà còn là khả năng tổ chức các hoạt động học tập hợp lý, tạo sự hứng thú và tinh thần tự giác ở học sinh. Giáo viên cần có cách ứng xử linh hoạt, biết xử lý các hành vi chưa phù hợp của học sinh một cách khéo léo, vừa giữ được uy tín, vừa không làm tổn thương đến học trò.

Kỹ năng đánh giá và phản hồi

Giáo viên cần có khả năng thiết kế công cụ kiểm tra, đánh giá phù hợp với nội dung và mục tiêu bài học. Việc đánh giá không nên chỉ dựa vào điểm số, mà cần kết hợp nhiều hình thức như đánh giá bằng quan sát, sản phẩm học tập, thảo luận nhóm… Quan trọng hơn, giáo viên phải biết cách đưa ra phản hồi mang tính xây dựng, giúp học sinh nhận ra điểm mạnh, điểm cần khắc phục và định hướng học tập trong tương lai.

Kỹ năng tư vấn và định hướng học sinh

Bên cạnh vai trò truyền đạt kiến thức, giáo viên còn là người đồng hành, lắng nghe và định hướng học sinh trong học tập cũng như cuộc sống. Với kỹ năng tư vấn, giáo viên có thể hỗ trợ học sinh vượt qua khó khăn tâm lý, định hướng nghề nghiệp, và phát triển bản thân toàn diện. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh học sinh ngày càng chịu nhiều áp lực từ xã hội, gia đình và nhà trường.

Kỹ năng sư phạm là gì? Kỹ năng sư phạm nào một giáo viên cần có? (Hình từ Internet)

Quyền của giáo viên được quy định như thế nào?

Quyền của giáo viên được quy định tại Điều 70 Luật giáo dục 2019 như sau:

- Được giảng dạy theo chuyên môn đào tạo.

- Được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ.

- Được hợp đồng thỉnh giảng, nghiên cứu khoa học tại cơ sở giáo dục khác hoặc cơ sở nghiên cứu khoa học.

- Được tôn trọng, bảo vệ nhân phẩm, danh dự và thân thể.

- Được nghỉ hè theo quy định của Chính phủ và các ngày nghỉ khác theo quy định của pháp luật.