Phế truất là gì? Ở Việt Nam có quy định về phế truất không?

Phế truất là gì? Ở Việt Nam có quy định về phế truất không?

Phế truất là hành động chính thức hoặc không chính thức nhằm bãi bỏ, tước đoạt hoàn toàn quyền lực, chức vụ, địa vị hoặc quyền hạn của một cá nhân, thường là người giữ vai trò lãnh đạo tối cao như vua chúa, nguyên thủ quốc gia, quan chức cấp cao, hoặc bất kỳ ai nắm giữ vị trí quan trọng trong hệ thống chính trị, xã hội. Thuật ngữ này mang ý nghĩa mạnh mẽ, thường gắn liền với sự chấm dứt triệt để quyền lực của đối tượng bị phế truất, có thể thông qua các biện pháp pháp lý, nghị quyết chính trị, hoặc thậm chí bằng hành động bạo lực như đảo chính, khởi nghĩa.

Trong lịch sử, phế truất thường được sử dụng để chỉ việc lật đổ một vị vua hoặc hoàng đế, chẳng hạn như việc phế bỏ ngai vàng của một triều đại suy yếu, nhằm thay thế bằng một chính quyền mới hoặc một người lãnh đạo khác. Trong bối cảnh hiện đại, phế truất có thể được hiểu rộng hơn, bao gồm các hình thức như bãi nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, hoặc buộc từ chức, thường đi kèm với lý do cụ thể như vi phạm pháp luật, mất năng lực lãnh đạo, hoặc không còn được lòng dân chúng và các cơ quan quyền lực. Hành động này không chỉ mang tính chất pháp lý mà còn phản ánh sự thay đổi lớn về chính trị, xã hội, hoặc sự chuyển giao quyền lực trong một hệ thống.

Lưu ý: thông tin "Phế truất là gì?" chỉ mang tính chất tham khảo.

Căn cứ Điều 78 Luật Cán bộ, công chức 2008 (được sửa đổi bởi khoản 14 Điều 1 Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức sửa đổi 2019), quy định các hình thức kỷ luật đối với cán bộ như sau:

Các hình thức kỷ luật đối với cán bộ

1. Cán bộ vi phạm quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm phải chịu một trong những hình thức kỷ luật sau đây:

a) Khiển trách;

b) Cảnh cáo;

c) Cách chức;

d) Bãi nhiệm.

2. Việc cách chức chỉ áp dụng đối với cán bộ được phê chuẩn giữ chức vụ theo nhiệm kỳ.

3. Cán bộ phạm tội bị Tòa án kết án và bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật thì đương nhiên thôi giữ chức vụ do bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm; trường hợp bị Tòa án kết án phạt tù mà không được hưởng án treo hoặc bị kết án về tội phạm tham nhũng thì đương nhiên bị buộc thôi việc kể từ ngày bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật

4. Việc áp dụng các hình thức kỷ luật, thẩm quyền, trình tự, thủ tục xử lý kỷ luật cán bộ được thực hiện theo quy định của pháp luật, điều lệ của Đảng Cộng sản Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội và văn bản của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.

Như vậy, trong hệ thống pháp luật hiện hành của Việt Nam, không có khái niệm "phế truất" được định nghĩa chính thức như một thuật ngữ pháp lý. Tuy nhiên sẽ có các hình thức xử lý cán bộ sai phạm như khiển trách, cảnh cáo, cách chức, bãi nhiệm được quy định tại khoản 1 Điều 78 Luật Cán bộ, công chức 2008 (được sửa đổi bởi khoản 14 Điều 1 Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức sửa đổi 2019).

Phế truất là gì? (Hình ảnh Internet)

Trình tự miễn nhiệm người giữ chức vụ do Quốc hội bầu được quy định như thế nào?

Căn cứ khoản 1 Điều 43 Nội quy ban hành kèm theo Nghị quyết 71/2022/QH15, quy định trình tự miễn nhiệm người giữ chức vụ do Quốc hội bầu như sau:

Trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 43 Nội quy ban hành kèm theo Nghị quyết 71/2022/QH15, Quốc hội miễn nhiệm, bãi nhiệm hoặc phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm, cách chức người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn theo trình tự sau đây:

- Cơ quan, người có thẩm quyền giới thiệu để Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm người giữ chức vụ trình Quốc hội miễn nhiệm, bãi nhiệm hoặc phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm, cách chức;

- Đại biểu Quốc hội thảo luận tại Đoàn đại biểu Quốc hội; Chủ tịch Quốc hội có thể họp với các Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội để trao đổi về các vấn đề có liên quan;

- Đại diện cơ quan hoặc người có thẩm quyền báo cáo Quốc hội về việc giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội tại Đoàn đại biểu Quốc hội;

- Quốc hội thảo luận. Trước khi Quốc hội thảo luận, người được đề nghị miễn nhiệm, người bị đề nghị bãi nhiệm, cách chức có quyền phát biểu ý kiến;

- Quốc hội thành lập Ban kiểm phiếu;

- Quốc hội miễn nhiệm, bãi nhiệm hoặc phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm, cách chức bằng hình thức bỏ phiếu kín;

- Ban kiểm phiếu báo cáo kết quả kiểm phiếu, kết quả biểu quyết;

- Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội dự thảo nghị quyết về việc miễn nhiệm, bãi nhiệm hoặc phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm, cách chức;

- Quốc hội thảo luận;

- Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo Quốc hội về việc giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội và chỉnh lý dự thảo nghị quyết;

- Quốc hội biểu quyết thông qua dự thảo nghị quyết.