Thanh tra là gì? Thẩm quyền xử phạt hành chính của Thanh tra viên theo quy định mới nhất 2025 như thế nào?

Thanh tra là gì? Thanh tra viên đang thi hành công vụ có quyền xử phạt hành chính như thế nào?

Thanh tra là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định của cơ quan thực hiện chức năng thanh tra đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Hoạt động thanh tra bao gồm thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành (căn cứ khoản 1 Điều 2 Luật Thanh tra 2022).

Thẩm quyền xử phạt hành chính của Thanh tra viên được quy định tại khoản 1 Điều 76 Nghị định 144/2021/NĐ-CP như sau: 

Thanh tra viên đang thi hành công vụ có quyền:

[1] Phạt cảnh cáo;

[2] Phạt tiền đến 300.000 đồng đối với hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống bạo lực gia đình; đến 400.000 đồng đối với hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; đến 500.000 đồng đối với hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; đến 750.000 đồng đối với hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống tệ nạn xã hội;

[3] Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính có giá trị không vượt quá 02 lần mức tiền phạt được quy định tại điểm b khoản này;

[4] Áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại các điểm a và c khoản 1 Điều 28 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012

Thanh tra là gì? (Hình từ internet)

Các hành vi nào bị nghiêm cấm trong hoạt động thanh tra?

Căn cứ Điều 8 Luật Thanh tra 2022 có 9 hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động thanh tra, gồm:

[1] Lợi dụng chức vụ, quyền hạn thanh tra để thực hiện hành vi trái pháp luật, sách nhiễu, gây khó khăn, phiền hà cho đối tượng thanh tra và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác; lạm quyền trong quá trình tiến hành thanh tra.

[2] Thanh tra không đúng thẩm quyền, không đúng với nội dung quyết định thanh tra, kế hoạch tiến hành thanh tra đã được phê duyệt.

[3] Cố ý không ra quyết định thanh tra khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật mà theo quy định của pháp luật phải tiến hành thanh tra; bao che cho đối tượng thanh tra; cố ý kết luận sai sự thật; kết luận, quyết định, xử lý trái pháp luật; không kiến nghị khởi tố và chuyển hồ sơ vụ việc có dấu hiệu tội phạm được phát hiện qua thanh tra đến cơ quan điều tra để xem xét, quyết định việc khởi tố vụ án hình sự theo quy định của pháp luật.

[4] Đưa hối lộ, nhận hối lộ, môi giới hối lộ trong hoạt động thanh tra.

[5] Tiết lộ thông tin, tài liệu liên quan đến cuộc thanh tra khi kết luận thanh tra chưa được công khai.

[6] Can thiệp trái pháp luật vào hoạt động thanh tra; tác động làm sai lệch kết quả thanh tra, kết luận, kiến nghị thanh tra.

[7] Không cung cấp thông tin, tài liệu hoặc cung cấp không kịp thời, không đầy đủ, không trung thực, thiếu chính xác; chiếm đoạt, tiêu hủy tài liệu, vật chứng liên quan đến nội dung thanh tra.

[8] Chống đối, cản trở, mua chuộc, đe dọa, trả thù, trù dập người tiến hành thanh tra, người thực hiện giám sát, người thực hiện thẩm định, người cung cấp thông tin, tài liệu cho cơ quan thực hiện chức năng thanh tra; gây khó khăn cho hoạt động thanh tra.

[9] Hành vi khác bị nghiêm cấm theo quy định của luật.

Đối tượng thanh tra có quyền gì theo quy định hiện nay?

Căn cứ Điều 92 Luật Thanh tra 2022 quy định đối tượng thanh tra có các quyền sau đây:

[1] Giải trình về vấn đề có liên quan đến nội dung thanh tra;

[2] Khiếu nại về quyết định, hành vi của người tiến hành thanh tra trong quá trình thanh tra; khiếu nại quyết định xử lý về thanh tra theo quy định của pháp luật về khiếu nại; kiến nghị về nội dung trong kết luận thanh tra khi cho rằng nội dung đó chưa chính xác;

[3] Yêu cầu bồi thường thiệt hại, khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, cá nhân là đối tượng thanh tra có quyền tố cáo về hành vi vi phạm pháp luật của người tiến hành thanh tra theo quy định của pháp luật về tố cáo.

Xem thêm 

• Toàn văn Công văn 647/TTCP-KHTH 2025 về sắp xếp cơ quan thanh tra tinh gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả
• Mô hình tổ chức bộ máy ngành Thanh tra 02 cấp ở Trung ương và địa phương chi tiết sau sáp nhập tỉnh như thế nào?
• Hoạt động của Thanh tra huyện và Thanh tra sở sẽ kết thúc từ ngày 28/03/2025?