Hát Chầu văn là gì? Nguồn gốc và cách trình diễn hát chầu văn ra sao?

Hát Chầu văn là gì? Nguồn gốc và cách trình diễn hát chầu văn ra sao?

Hát Chầu văn, hay còn gọi là Hát văn, là một loại hình nghệ thuật ca hát cổ truyền độc đáo của Việt Nam. Không chỉ là một hình thức giải trí, Hát Chầu văn còn là một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh của người Việt, gắn liền với tín ngưỡng thờ Mẫu và thờ Đức Thánh Trần.

- Nguồn gốc và lịch sử hình thành

Hát Chầu văn có nguồn gốc từ vùng đồng bằng Bắc Bộ, Việt Nam, xuất hiện vào khoảng thế kỷ 13 và phát triển mạnh mẽ vào thế kỷ 15. Hình thức nghệ thuật này gắn liền với tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Thiên trong tín ngưỡng Tứ phủ và tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần (Trần Hưng Đạo), một vị anh hùng dân tộc được tôn vinh như một vị thánh.

Trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, Hát Chầu văn vẫn giữ được những giá trị văn hóa truyền thống và ngày càng được bảo tồn, phát huy. Năm 2016, "Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt" đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, 1 góp phần khẳng định giá trị to lớn của Hát Chầu văn trong đời sống văn hóa Việt Nam. 

- Đặc điểm nghệ thuật độc đáo

Hát Chầu văn là sự kết hợp tinh tế giữa âm nhạc, ca hát và vũ đạo. Người hát văn (cung văn) sử dụng các loại nhạc cụ truyền thống như đàn nguyệt, đàn nhị, trống, phách để tạo ra những giai điệu du dương, trầm bổng, phù hợp với từng giai đoạn của nghi lễ. Lời bài hát Chầu văn thường là những câu chuyện về các vị thần linh, các anh hùng dân tộc, hoặc những lời cầu nguyện, mong ước.

Trong quá trình trình diễn, người hát văn có thể kết hợp với các động tác múa uyển chuyển, tạo nên một không gian nghệ thuật đầy màu sắc và huyền bí. Hát Chầu văn không chỉ mang tính nghệ thuật cao mà còn có giá trị tâm linh sâu sắc, thể hiện sự kết nối giữa con người và thế giới thần linh.

- Các hình thức trình diễn Hát Chầu văn

Hát Chầu văn thường được trình diễn trong các nghi lễ hầu đồng, nơi các thanh đồng (người thực hiện nghi lễ) nhập vai các vị thần linh. Ngoài ra, Hát Chầu văn còn được trình diễn trong các dịp lễ hội, các sự kiện văn hóa, hoặc trong không gian gia đình.

Có ba hình thức trình diễn Hát Chầu văn chính:

+ Hát thờ: Đây là hình thức hát nghi lễ trang trọng, được thực hiện trong các đền, phủ, miếu để tôn vinh các vị thần linh.

+ Hát hầu bóng: Đây là hình thức hát kết hợp với nghi lễ hầu đồng, nơi các thanh đồng nhập vai các vị thần linh và thực hiện các động tác múa, nhảy.

+ Hát văn thi: Đây là hình thức hát mang tính chất thi tài, nơi các nghệ nhân thể hiện tài năng ca hát và diễn xướng của mình.

+ Giá trị văn hóa và tâm linh

Hát Chầu văn không chỉ là một hình thức nghệ thuật độc đáo mà còn là một phần quan trọng của văn hóa tâm linh Việt Nam. Nó thể hiện sự tôn kính của người Việt đối với các vị thần linh, các anh hùng dân tộc, đồng thời mang đến những giá trị giáo dục, nhân văn sâu sắc.

Hát Chầu văn góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, đồng thời tạo nên một không gian văn hóa tâm linh đặc sắc, đáp ứng nhu cầu tinh thần của người dân.

- Bảo tồn và phát huy giá trị Hát Chầu văn

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, việc bảo tồn và phát huy giá trị Hát Chầu văn là một nhiệm vụ quan trọng. Cần có những biện pháp thiết thực để truyền dạy, quảng bá và phát triển loại hình nghệ thuật này, giúp Hát Chầu văn tiếp tục tồn tại và phát triển trong đời sống văn hóa Việt Nam.

Một số biện pháp có thể được thực hiện bao gồm:

+ Tổ chức các lớp học, các khóa đào tạo về Hát Chầu văn.

+ Tổ chức các cuộc thi, các liên hoan Hát Chầu văn để khuyến khích các nghệ nhân và nghệ sĩ trẻ tham gia.

+ Nghiên cứu, sưu tầm và bảo tồn các di sản văn hóa liên quan đến Hát Chầu văn.

+ Quảng bá Hát Chầu văn trên các phương tiện truyền thông đại chúng.

+ Đưa Hát Chầu Văn vào các chương trình giáo dục, để thế hệ trẻ có thể tiếp cận và hiểu rõ hơn về giá trị văn hóa của loại hình nghệ thuật này.

Hát Chầu văn là một di sản văn hóa quý báu của Việt Nam, cần được trân trọng, bảo tồn và phát huy giá trị để góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa tinh thần của người Việt.

Nội dung Hát Chầu văn là gì, nguồn gốc và cách trình diễn Hát Chầu văn ra sao trên chỉ mang tính chất tham khảo.

Hát Chầu văn là gì? Nguồn gốc và cách trình diễn Hát Chầu văn ra sao? (Hình từ Internet)

Có bao nhiêu hình thức tổ chức biểu diễn nghệ thuật?

Căn cứ Điều 8 Nghị định 144/2020/NĐ-CP quy định như sau:

Hình thức tổ chức biểu diễn nghệ thuật

1. Tổ chức biểu diễn nghệ thuật phục vụ nhiệm vụ chính trị; biểu diễn nghệ thuật phục vụ nội bộ cơ quan và tổ chức, thực hiện thông báo theo quy định tại Điều 9 Nghị định này.

2. Tổ chức biểu diễn nghệ thuật phục vụ tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch, vui chơi, giải trí, nhà hàng không bán vé xem biểu diễn nghệ thuật, thực hiện thông báo theo quy định tại Điều 9 Nghị định này.

3. Tổ chức biểu diễn nghệ thuật khác không thuộc hình thức quy định tại các khoản 1 và 2 Điều này, thực hiện quy định tại Điều 10 Nghị định này.

4. Tổ chức biểu diễn nghệ thuật không trực tiếp trước công chúng được đăng tải trên hệ thống phát thanh, truyền hình và môi trường mạng do người đăng, phát chịu trách nhiệm.

Như vậy, có 04 hình thức tổ chức biểu diễn nghệ thuật đó là:

- Tổ chức biểu diễn nghệ thuật phục vụ nhiệm vụ chính trị; biểu diễn nghệ thuật phục vụ nội bộ cơ quan và tổ chức.

- Tổ chức biểu diễn nghệ thuật phục vụ tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch, vui chơi, giải trí, nhà hàng không bán vé xem biểu diễn nghệ thuật.

- Tổ chức biểu diễn nghệ thuật khác không thuộc một trong hai hình thức nêu trên.

- Tổ chức biểu diễn nghệ thuật không trực tiếp trước công chúng được đăng tải trên hệ thống phát thanh, truyền hình và môi trường mạng do người đăng, phát chịu trách nhiệm.

Những quy định bị cấm trong hoạt động nghệ thuật biểu diễn?

Căn cứ Điều 3 Nghị định 144/2020/NĐ-CP thì những quy định bị cấm trong hoạt động nghệ thuật biểu diễn là:

- Chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

- Xuyên tạc lịch sử, độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; xâm phạm an ninh quốc gia; phủ nhận thành tựu cách mạng; xúc phạm lãnh tụ, anh hùng dân tộc, danh nhân; phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc; xúc phạm tín ngưỡng, tôn giáo; phân biệt chủng tộc; xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân.

- Kích động bạo lực, tuyên truyền chiến tranh xâm lược, gây hận thù giữa các dân tộc và nhân dân các nước, ảnh hưởng xấu đến quan hệ đối ngoại.

- Sử dụng trang phục, từ ngữ, âm thanh, hình ảnh, động tác, phương tiện biểu đạt, hình thức biểu diễn hành vi trái với thuần phong, mỹ tục của dân tộc, tác động tiêu cực đến đạo đức, sức khỏe cộng đồng và tâm lý xã hội.