Từ vụ bà Trương Mỹ Lan: Pháp luật Hình sự quy định trường hợp nào được giảm án chữ "tù chung thân" về án số "tù có thời hạn"?

Giảm án tù chung thân về án tù có thời hạn khi nào? (Hình từ internet)

Trường hợp nào được giảm án chữ "tù chung thân" về án số "tù có thời hạn"?

Tù chung thân là hình phạt tù không thời hạn được áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, nhưng chưa đến mức bị xử phạt tử hình (căn cứ Điều 39 Bộ luật Hình sự 2015).

Căn cứ Điều 63 Bộ luật Hình sự 2015 quy định:

Giảm mức hình phạt đã tuyên

1. Người bị kết án cải tạo không giam giữ, phạt tù có thời hạn hoặc phạt tù chung thân, nếu đã chấp hành hình phạt được một thời gian nhất định, có nhiều tiến bộ và đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự, thì theo đề nghị của cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền, Tòa án có thể quyết định giảm thời hạn chấp hành hình phạt.

Thời gian đã chấp hành hình phạt để được xét giảm lần đầu là một phần ba thời hạn đối với hình phạt cải tạo không giam giữ, hình phạt tù có thời hạn, 12 năm đối với tù chung thân.

2. Một người có thể được giảm nhiều lần, nhưng phải bảo đảm chấp hành được một phần hai mức hình phạt đã tuyên.

Người bị kết án tù chung thân, lần đầu được giảm xuống 30 năm tù và dù được giảm nhiều lần cũng phải bảo đảm thời hạn thực tế chấp hành hình phạt là 20 năm.

3. Trường hợp người bị kết án về nhiều tội trong đó có tội bị kết án phạt tù chung thân thì Tòa án chỉ xét giảm lần đầu xuống 30 năm tù sau khi đã chấp hành được 15 năm tù và dù được giảm nhiều lần nhưng vẫn phải bảo đảm thời gian thực tế chấp hành là 25 năm.

...

Theo đó, điều kiện để giảm án "tù chung thân" về "tù có thời hạn", như sau:

(1) Người bị kết án tù chung thân đã chấp hành hình phạt tù được 12 năm

(2) Người bị kết án có nhiều tiến bộ và đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự

Khi người bị kết án tù chung thân đáp ứng đủ 02 điều kiện trên thì theo đề nghị của cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền, Tòa án có thể quyết định giảm thời hạn chấp hành hình phạt.

Ngoài ta, còn một số điểm đặc biệt đối với chính sách nhân đạo của Pháp luật Hình sự về giảm mức hình phạt đã tuyên đối với người bị kết án "tù chung thân", cụ thể:

[1] Đối với người phạm 01 tội bị kết án tù chung thân

Có thể được giảm mức hình phạt nhiều lần, nhưng phải bảo đảm chấp hành được 1/2 mức hình phạt đã tuyên

Người bị kết án tù chung thân phải bảo đảm thời hạn thực tế chấp hành hình phạt là 20 năm.

[2] Đối với người bị kết án về nhiều tội, trong đó có tội bị kết án tù chung thân

Tòa án chỉ xét giảm lần 1: còn 30 năm tù có thời hạn

Nếu giảm nhiều lần thì vẫn phải bảo đảm thời hạn thực tế chấp hành là 25 năm tù có thời hạn

Các trường hợp đặt biệt nào người bị kết án được giảm thời hạn chấp hành hình phạt?

Căn cứ Điều 64 Bộ luật Hình sự 2015 được hướng dẫn bởi các khoản 2, 4, 9 Điều 2 và ĐIều 6 Nghị quyết 03/2024/NQ-HĐTP, quy định người bị kết án được giảm thời hạn chấp hành hình phạt trong trường hợp đặc biệt sau:

Người bị kết án có lý do đáng được khoan hồng thêm như đã lập công, đã quá già yếu hoặc mắc bệnh hiểm nghèo, thì Tòa án có thể xét giảm vào thời gian sớm hơn hoặc với mức cao hơn so với thời gian và mức quy định tại Điều 63 Bộ luật Hình sự 2015

+ Lập công là trường hợp người bị kết án có hành động giúp cơ quan nhà nước có thẩm quyền phát hiện, truy bắt, điều tra tội phạm; cứu, giúp được người khác trong tình thế hiểm nghèo hoặc cứu được tài sản có giá trị từ 50.000.000 đồng trở lên của Nhà nước, tập thể, cá nhân trong thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh, tai nạn hoặc sự kiện bất khả kháng khác; có sáng kiến, phát minh, sáng chế hoặc có thành tích xuất sắc trong lao động, học tập, chiến đấu, công tác được cơ quan nhà nước có thẩm quyền khen thưởng, xác nhận

+ Mắc bệnh hiểm nghèo là trường hợp người bị kết án đang bị bệnh nguy hiểm đến tính mạng, khó có phương thức chữa trị (ví dụ: ung thư giai đoạn cuối, nhiễm HIV đã chuyển giai đoạn lâm sàng IV, lao nặng độ 4 kháng thuốc, xơ gan cổ chướng, suy tim độ III trở lên, suy thận độ IV trở lên) hoặc mắc bệnh khác dẫn đến không có khả năng tự phục vụ bản thân, tiên lượng xấu, nguy cơ tử vong cao.

+ Đã quá già yếu là người bị kết án thuộc một trong các trường hợp sau:

(1) Từ đủ 70 tuổi trở lên;

(2) Từ đủ 60 tuổi trở lên nhưng thường xuyên ốm đau, phải nằm điều trị tại bệnh viện liên tục từ 03 tháng trở lên hoặc không liên tục nhưng phải nằm điều trị tại bệnh viện từ 03 lần trở lên (mỗi lần từ 01 tháng trở lên), không có khả năng tự phục vụ bản thân, có kết luận bằng văn bản của Hội đồng giám định y khoa cấp tỉnh, cấp quân khu trở lên hoặc bệnh viện.

Xem thêm:

• Hình phạt tù chung thân không giảm án trong Dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi
• Danh sách tội danh áp dụng tù chung thân không xét giảm án (Đề xuất)
• Đề xuất tăng mức tối đa tù có thời hạn thành 30 năm