Bệnh Zona thần kinh có những triệu chứng, nguyên nhân, biến chứng, cách phòng ngừa như thế nào?

Bệnh Zona thần kinh có những triệu chứng, nguyên nhân, biến chứng, cách phòng ngừa như thế nào?

Triệu chứng bệnh Zona thần kinh

Bệnh Zona thần kinh có biểu hiện đặc trưng là mụn nước mọc theo dây thần kinh kèm theo đau rát dữ dội. Các triệu chứng bệnh zona có thể theo các giai đoạn sau:

- Giai đoạn khởi phát (1-5 ngày đầu)

+ Cảm giác ngứa ran, tê bì, đau nhức hoặc nóng rát ở một vùng da nhất định trên cơ thể.

+ Một số người có thể bị ớn lạnh, mệt mỏi, sốt nhẹ, đau đầu.

+ Có thể cảm thấy nhạy cảm hơn với ánh sáng hoặc đau cơ nhẹ.

- Giai đoạn bùng phát (5-10 ngày sau)

+ Xuất hiện các nốt mụn nước nhỏ, tập trung theo dải trên một bên cơ thể, thường là vùng lưng, ngực, cổ, mặt hoặc mắt.

+ Mụn nước dần to lên, chứa dịch trong suốt, sau đó vỡ ra và đóng vảy.

+ Đau nhức dữ dội ở vùng da bị tổn thương, cảm giác như kim châm, bỏng rát hoặc điện giật.

+ Ở một số người, vùng da bị ảnh hưởng có thể bị sưng hoặc viêm đỏ.

- Giai đoạn hồi phục (2-4 tuần sau)

+ Mụn nước khô dần, đóng vảy và bong ra, để lại vùng da thâm hoặc sẹo.

+ Tuy nhiên, một số người vẫn có thể bị đau dây thần kinh sau Zona, kéo dài nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm sau khi mụn nước biến mất.

Nguyên nhân bệnh Zona thần kinh

Nguyên nhân bệnh zona thần kinh xảy ra do sự tái hoạt động của virus Varicella-Zoster – virus gây bệnh thủy đậu. Sau khi khỏi thủy đậu, virus không bị loại bỏ hoàn toàn mà nằm ẩn trong các hạch thần kinh. Khi hệ miễn dịch suy yếu, virus có thể tái hoạt động và gây ra bệnh Zona.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ bị Zona

- Tuổi tác cao Người trên 50 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn do hệ miễn dịch suy giảm.

- Hệ miễn dịch yếu Những người mắc bệnh HIV/AIDS, ung thư, tiểu đường, hoặc đang điều trị bằng hóa trị, xạ trị, thuốc ức chế miễn dịch dễ bị Zona hơn.

- Căng thẳng, stress kéo dài Khi cơ thể bị áp lực tinh thần, hệ miễn dịch suy yếu, tạo điều kiện cho virus hoạt động trở lại.

- Mắc các bệnh nhiễm trùng hoặc chấn thương Một số bệnh lý hoặc chấn thương nặng có thể kích thích virus tái hoạt động.

- Tiếp xúc với người bị Zona hoặc thủy đậu Dù không lây trực tiếp bệnh Zona, nhưng virus có thể truyền sang người chưa từng mắc thủy đậu và gây bệnh thủy đậu trước khi dẫn đến nguy cơ bị Zona sau này.

Biến chứng của bệnh Zona thần kinh

Mặc dù Zona thần kinh có thể tự khỏi sau vài tuần, nhưng trong nhiều trường hợp, bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch yếu hoặc người cao tuổi.

- Đau dây thần kinh sau Zona:

+ Đây là biến chứng phổ biến nhất, xảy ra khi cơn đau vẫn tiếp tục kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm sau khi mụn nước đã lành

+ Cảm giác đau nhức, bỏng rát hoặc châm chích liên tục khiến người bệnh khó ngủ, dễ cáu gắt và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

- Nhiễm trùng da:

+ Nếu mụn nước bị vỡ và không được giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, vi khuẩn có thể xâm nhập, gây nhiễm trùng da, sưng tấy và có thể để lại sẹo lồi hoặc sẹo lõm.

+ Trong trường hợp nặng, có thể dẫn đến viêm mô tế bào hoặc nhiễm trùng huyết.

- Ảnh hưởng đến mắt (Zona mắt):

+ Nếu Zona xuất hiện ở vùng quanh mắt (gọi là herpes zoster ophthalmicus), có thể gây viêm giác mạc, viêm kết mạc hoặc loét giác mạc, dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.

+ Triệu chứng có thể bao gồm đỏ mắt, chảy nước mắt, nhạy cảm với ánh sáng và đau nhức mắt.

- Tổn thương thần kinh và liệt mặt:

Zona ở vùng mặt có thể ảnh hưởng đến dây thần kinh số 7, gây liệt mặt một bên, khiến miệng méo, mắt không thể nhắm kín.

Một số trường hợp hiếm gặp có thể gây viêm màng não, viêm não hoặc đột quỵ do tổn thương mạch máu não.

- Ảnh hưởng đến tai (Hội chứng Ramsay Hunt): Nếu virus tấn công dây thần kinh tai, có thể gây ra hội chứng Ramsay Hunt, dẫn đến mất thính lực, ù tai, chóng mặt và mất cân bằng khi đi lại.

Cách phòng ngừa bệnh Zona thần kinh

- Tiêm vaccine phòng bệnh.

Hiện nay có vaccine Shingrix và Zostavax, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh Zona và ngăn ngừa đau dây thần kinh sau Zona.

Tiêm vaccine đặc biệt quan trọng đối với người trên 50 tuổi, những người có hệ miễn dịch yếu hoặc từng bị thủy đậu.

- Duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh.

- Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung vitamin C, vitamin D, kẽm để tăng cường đề kháng.

- Tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc để giữ hệ miễn dịch hoạt động tốt.

- Kiểm soát căng thẳng.

- Căng thẳng kéo dài là một trong những yếu tố kích hoạt virus tái hoạt động, vì vậy cần áp dụng các biện pháp giảm stress như thiền, yoga, thể dục, thư giãn.

- Hạn chế tiếp xúc với người bị thủy đậu hoặc Zona.

- Nếu bạn chưa từng mắc thủy đậu, tránh tiếp xúc trực tiếp với người đang bị Zona hoặc thủy đậu để giảm nguy cơ nhiễm virus.

- Người bị Zona nên che phủ vết thương để tránh lây nhiễm virus sang người chưa miễn dịch.

Thông tin mang tính chất tham khảo.

Bệnh Zona thần kinh có những triệu chứng, nguyên nhân, biến chứng, cách phòng ngừa như thế nào? (Hình từ Internet)

Phải tổ chức khám sức khỏe và điều trị bệnh nghề nghiệp bao lâu một lần?

Căn cứ theo khoản 1, khoản 2 Điều 21 Luật An toàn vệ sinh lao động 2015 quy định như sau:

Khám sức khỏe và điều trị bệnh nghề nghiệp cho người lao động

1. Hằng năm, người sử dụng lao động phải tổ chức khám sức khỏe ít nhất một lần cho người lao động; đối với người lao động làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, người lao động là người khuyết tật, người lao động chưa thành niên, người lao động cao tuổi được khám sức khỏe ít nhất 06 tháng một lần.

2. Khi khám sức khỏe theo quy định tại khoản 1 Điều này, lao động nữ phải được khám chuyên khoa phụ sản, người làm việc trong môi trường lao động tiếp xúc với các yếu tố có nguy cơ gây bệnh nghề nghiệp phải được khám phát hiện bệnh nghề nghiệp.

...

Theo đó, người sử dụng lao động phải tổ chức khám sức khỏe cho người lao động ít nhất một năm 1 lần. Ngoài ra, một số trường hợp khác phải khám sức khỏe ít nhất 06 tháng một lần như người lao động làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, người lao động là người khuyết tật, người lao động chưa thành niên, người lao động cao tuổi.

Lưu ý: Lao động nữ phải được khám chuyên khoa phụ sản, người làm việc trong môi trường lao động tiếp xúc với các yếu tố có nguy cơ gây bệnh nghề nghiệp phải được khám phát hiện bệnh nghề nghiệp.

Người sử dụng lao động phải tổ chức khám sức khỏe và điều trị bệnh nghề nghiệp cho người lao động ngoài hằng năm thì còn những trường hợp nào?

Căn cứ theo khoản 3, khoản 4, khoản 5, khoản 6 Điều 21 Luật An toàn vệ sinh lao động 2015 quy định như sau:

Khám sức khỏe và điều trị bệnh nghề nghiệp cho người lao động

...

3. Người sử dụng lao động tổ chức khám sức khỏe cho người lao động trước khi bố trí làm việc và trước khi chuyển sang làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hơn hoặc sau khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp đã phục hồi sức khỏe, tiếp tục trở lại làm việc, trừ trường hợp đã được Hội đồng y khoa khám giám định mức suy giảm khả năng lao động.

4. Người sử dụng lao động tổ chức khám sức khỏe cho người lao động, khám phát hiện bệnh nghề nghiệp tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh bảo đảm yêu cầu, điều kiện chuyên môn kỹ thuật.

5. Người sử dụng lao động đưa người lao động được chẩn đoán mắc bệnh nghề nghiệp đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đủ điều kiện chuyên môn kỹ thuật để điều trị theo phác đồ điều trị bệnh nghề nghiệp do Bộ trưởng Bộ Y tế quy định.

6. Chi phí cho hoạt động khám sức khỏe, khám phát hiện bệnh nghề nghiệp, điều trị bệnh nghề nghiệp cho người lao động do người sử dụng lao động chi trả quy định tại các khoản 1, 2, 3 và 5 Điều này được hạch toán vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế theo Luật thuế thu nhập doanh nghiệp và hạch toán vào chi phí hoạt động thường xuyên đối với cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp không có hoạt động dịch vụ.

Như vậy, trường hợp người sử dụng lao động phải tổ chức khám sức khỏe khác là khi bố trí làm việc và trước khi chuyển sang làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hơn hoặc sau khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp đã phục hồi sức khỏe, tiếp tục trở lại làm việc, trừ trường hợp đã được Hội đồng y khoa khám giám định mức suy giảm khả năng lao động.

Ngoài ra, người sử dụng lao động tổ chức hoạt động khám sức khỏe, điều trị bệnh phải bảo đảm yêu cầu, điều kiện chuyên môn kỹ thuật; đưa người lao động được chẩn đoán mắc bệnh nghề nghiệp đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đủ điều kiện chuyên môn kỹ thuật để điều trị theo phác đồ điều trị bệnh nghề nghiệp do Bộ trưởng Bộ Y tế quy định; và người sử dụng lao động phải chi trả chi phí.