Cúng thanh minh là gì? Những điều nên làm và không nên làm trong Tết Thanh Minh?

Cúng thanh minh là gì?

Tết Thanh Minh là một ngày lễ Tết thể hiện “Đạo lý uống nước nhớ nguồn”, lòng thành kính đối với tổ tiên của người dân Việt Nam. Mang đậm nét thiêng liêng phong tục truyền thống in sâu trong mỗi người dân Việt Nam vào ngày này những người con xa quê đều sắp xếp về tảo mộ tổ tiên mình.

Ngày lễ Tết Thanh Minh không có ngày cố định thời gian bắt đầu từ ngày 4 tháng 4 đến 5 tháng 4 (sau khi kết thúc tiết xuân phân) và kết thúc vào khoảng 20 tháng 4 đến 21 tháng 4 dương lịch. Vào ngày lễ này con cháu cùng nhau kéo về thăm mộ của tổ tiên, cùng nhau dọn dẹp quét rửa mộ phần và bày mâm cúng cho tổ tiên mong tổ tiên phù hộ cho con cháu luôn khỏe mạnh bình an.

Theo đó, Tết Thanh Minh 2025 rơi vào thứ Sáu ngày 4/4/2025 ( nhằm 7/3/2025 Âm lịch).

Vậy cúng thanh minh là gì? 

Cúng Thanh Minh là một nghi lễ truyền thống trong văn hóa tâm linh của người Việt, gắn liền với tiết Thanh Minh – một trong 24 tiết khí theo lịch âm, thường rơi vào khoảng đầu tháng 4 dương lịch. Đây là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu kính đối với tổ tiên, thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” thông qua các hoạt động tảo mộ và cúng lễ tại gia hoặc tại phần mộ gia tiên.

Nghi thức cúng Thanh Minh như sau:

- Tảo mộ: Bao gồm việc làm sạch khu vực mộ phần, nhổ cỏ dại, sơn sửa bia mộ nếu cần, và dâng hoa, trái cây, nhang đèn.

- Chuẩn bị lễ vật: Lễ vật cúng Thanh Minh (tùy theo phong tục từng vùng) bao gồm:

+ Hương, hoa, nến

+ Trầu cau

+ Rượu, trà

+ Xôi, gà luộc hoặc heo quay

+ Bánh kẹo, trái cây

 Vàng mã (tùy phong tục từng vùng)

- Tiến hành lễ cúng: Gia chủ thắp hương, đọc văn khấn để mời vong linh tổ tiên về hưởng lễ vật và cầu mong phúc đức cho con cháu.

Lưu ý: Cúng thanh minh là gì? nêu trên chỉ mang tính chất tham khảo!

Cúng thanh minh là gì? Những điều nên làm và không nên làm trong Tết Thanh Minh? (Hình từ Internet)

Những điều nên làm và không nên làm trong Tết Thanh Minh?

(1) Những điều không nên làm trong Tết Thanh Minh:

Khi đi tảo mộ vào ngày Tết Thanh Minh có những điều lưu ý bạn cần phải biết để tránh gặp xui xẻo như:

- Khi đi ngang mộ phần người khác không nên giẫm đạp cùng như đá đồ cúng của người khác điều này sẽ mang đến vận xui cho bạn, nhất là trẻ nhỏ, thanh niên cần lưu ý.

- Đối với phụ nữ đang trong kỳ hành kinh, phụ nữ có thai hay người bị phong hàn thấp khớp thì không nên đi tảo mộ vì khí lạnh, năng lượng xấu ở đây.

- Bởi vì tảo mộ là khoảng thời gian gia đình tụ tập lại với nhau nên thường chụp ảnh kỷ niệm. Tuy nhiên điều này không được khuyến khích tại khu vực nghĩa trang nên hạn chế chụp ảnh tại đây.

- Khi dọn dẹp mộ phần nên dọn sạch sẽ trước sau cũng như kiểm tra tình trạng mộ để tránh chuột rắn rết bò vào bên trong.

- Không nên bàn tán chỉ trỏ vào mộ người khác để tránh mang xui xẻo đến cho mình cũng như đây là việc bày tỏ sự tôn trọng với người đã mất.

(2) Những điều nên làm trong Tết Thanh Minh:

- Đi tảo mộ ông bà, tổ tiên, thể hiện lòng thành kính và biết ơn các thế hệ trước.

- Dọn dẹp bàn thờ, nhà cửa sạch sẽ, gọn gàng, để tiếp đón ông bà tổ tiên.

- Làm lễ cúng thanh minh ngoài mộ và tại nhà, bày tỏ lòng hiếu thảo, biết ơn ông bà, tổ tiên.

Thông tin mang tính chất tham khảo.

Tết Thanh minh 2025 thì người lao động có được nghỉ để đi tảo mộ không?

Căn cứ theo Điều 112 Bộ luật Lao động 2019 có quy định về các ngày lễ, tết người lao động được nghỉ làm việc, hưởng nguyên lương:

Nghỉ lễ, tết

1. Người lao động được nghỉ làm việc, hưởng nguyên lương trong những ngày lễ, tết sau đây:

a) Tết Dương lịch: 01 ngày (ngày 01 tháng 01 dương lịch);

b) Tết Âm lịch: 05 ngày;

c) Ngày Chiến thắng: 01 ngày (ngày 30 tháng 4 dương lịch);

d) Ngày Quốc tế lao động: 01 ngày (ngày 01 tháng 5 dương lịch);

đ) Quốc khánh: 02 ngày (ngày 02 tháng 9 dương lịch và 01 ngày liền kề trước hoặc sau);

e) Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương: 01 ngày (ngày 10 tháng 3 âm lịch).

2. Lao động là người nước ngoài làm việc tại Việt Nam ngoài các ngày nghỉ theo quy định tại khoản 1 Điều này còn được nghỉ thêm 01 ngày Tết cổ truyền dân tộc và 01 ngày Quốc khánh của nước họ.

3. Hằng năm, căn cứ vào điều kiện thực tế, Thủ tướng Chính phủ quyết định cụ thể ngày nghỉ quy định tại điểm b và điểm đ khoản 1 Điều này.

Như vậy, Tết Thanh minh 2025 không được quy định là những ngày lễ, tết mà người lao động được nghỉ làm việc, hưởng nguyên lương.

Tuy nhiên, người lao động vẫn có thể xin nghỉ vào ngày này bằng những cách sau:

(1) Nghỉ phép

Căn cứ theo Điều 114 Bộ luật Lao động 2019, người lao động sẽ có từ 12 đến 16 ngày phép nếu làm đủ năm. Do vậy, người lao động còn phép hoặc có thể được ứng phép trước thì có thể dùng ngày nghỉ phép để có thể đi tảo mộ vào dịp Tết Thanh minh 2025.

(2) Gộp phép

Căn cứ theo khoản 4 Điều 113 Bộ luật Lao động 2019, người lao động có thể thỏa thuận với người sử dụng lao động để có thể nghỉ phép thành nhiều lần hoặc nghỉ gộp tối đa 03 năm/lần.

Trong trường hợp, cấp trên đồng ý cho nghỉ gộp phép thì người lao động được hưởng nguyên lương đối với những ngày nghỉ đó.

(3) Xin nghỉ không lương

Người lao động có thể thỏa thuận với người sử dụng lao động để được phép nghỉ không lương nếu đã hết ngày nghỉ phép hằng năm hoặc muốn tiết kiệm ngày phép.

Lưu ý: Việc nghỉ thêm ngày bằng cách gộp phép hay cả nghỉ không lương đều phải có thỏa thuận và được sự đồng ý của người sử dụng lao động; nếu tự ý nghỉ, người lao động bị coi là tự ý nghỉ bỏ việc.