Công văn 4788/BYT-VPB năm 2025 trả lời kiến nghị của cử tri tỉnh Hà Tĩnh trước Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV do Bộ Y tế ban hành

Kính gửi: Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Tĩnh

Bộ Y tế nhận được Công văn số 602/UBDNGS15 ngày 21/5/2025 của Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội về việc đề nghị trả lời kiến nghị của cử tri gửi tới trước kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, trong đó có một số kiến nghị của cử tri tỉnh Hà Tĩnh.

Bộ Y tế xin trả lời đối với kiến nghị liên quan đến lĩnh vực quản lý của ngành Y tế, cụ thể như sau:

1. Đề nghị tham mưu Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật An toàn thực phẩm năm 2010 theo hướng thống nhất chỉ một đầu mối thực hiện nhiệm vụ bảo đảm an toàn thực phẩm từ Trung ương tới địa phương để phù hợp với Chỉ thị số 17-CT/TW, ngày 21/10/2022 của Ban Bí thư về tăng cường bảo đảm an ninh, an toàn thực phẩm trong tình hình mới.

Bộ Y tế đã hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dựng Luật An toàn thực phẩm sửa đổi và trình Chính phủ vào tháng 12/2024. Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 158/NQ-CP ngày 03/06/2025 tại Phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 5/2025, giao Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan hoàn thiện hồ sơ chính sách Luật An toàn thực phẩm sửa đổi, bổ sung dự án Luật này vào Chương trình lập pháp năm 2025 của Quốc hội và trình Quốc hội cho ý kiến, thông qua tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025).

Để triển khai Nghị quyết, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 1834/QĐ-BYT ngày 03/06/2025 về Kế hoạch xây dựng Luật An toàn thực phẩm sửa đổi, đồng thời gửi công văn đề nghị các bộ, ngành, đơn vị liên quan cử thành viên tham gia Tổ soạn thảo và Tổ biên tập dự án Luật. Bộ Y tế đang phối hợp với các đơn vị liên quan để xây dựng dự án Luật theo đúng tiến độ quy định.

Ngoài ra, Bộ Y tế đang chủ trì tham mưu, trình Chính phủ Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 15/2018/NĐ-CP, nhằm giải quyết các vấn đề cấp bách về an toàn thực phẩm. Đồng thời, Bộ thường xuyên rà soát các quy định còn bất cập, chồng chéo để đề xuất sửa đổi khi cần thiết.

2. Đề nghị ban hành các chính sách hỗ trợ tài chính, mở rộng đầu tư cho y tế dự phòng, thiết lập hệ thống cảnh báo sớm và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu đảm bảo chăm lo tốt sức khỏe Nhân dân; đầu tư thích đáng thiết bị y tế cho y tế tuyến cơ sở. Hiện nay, hệ thống y tế dự phòng chưa được đầu tư tương xứng, hầu hết địa phương chưa phân bổ đủ 30% ngân sách y tế cho dự phòng; một số dịch bệnh truyền nhiễm gia tăng, tỷ lệ tiêm chủng mở rộng chưa đạt yêu cầu; tình trạng ngộ độc thực phẩm còn phức tạp.

2.1. Về chính sách hỗ trợ và đầu tư cho y tế dự phòng

Đáp ứng kiến nghị của cử tri về ban hành chính sách hỗ trợ tài chính và mở rộng đầu tư cho y tế dự phòng, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Y tế chủ trì xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2030, dự kiến trình Quốc hội xem xét và phê duyệt. Chương trình được xây dựng nhằm đảm bảo mọi người dân được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu chất lượng, phòng ngừa bệnh tật từ sớm, từ xa, ngay tại tuyến cơ sở. Các mục tiêu cụ thể bao gồm: đảm bảo an ninh y tế, khuyến khích người dân chủ động chăm sóc sức khỏe, đạt mức sinh thay thế, cân bằng tỷ số giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng dân số, thích ứng với xu hướng già hóa dân số và đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cho phát triển kinh tế - xã hội. Chương trình gồm các dự án thành phần tập trung vào nâng cao năng lực y tế cơ sở, y tế dự phòng và các chương trình phòng chống bệnh truyền nhiễm, không lây nhiễm.

Bộ Y tế đang phối hợp với Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) triển khai dự án do Quỹ Khí hậu Xanh (GCF) tài trợ, nhằm xây dựng hệ thống giám sát dữ liệu sức khỏe và khí hậu. Dự án này thiết lập cơ chế chia sẻ dữ liệu giữa Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Môi trường, phát triển cơ sở dữ liệu quốc gia và xác định các ngưỡng cảnh báo sớm cho các bệnh như sốt xuất huyết, bệnh đường hô hấp và tim mạch. Đồng thời, Bộ Y tế đẩy mạnh chuyển đổi số trong y tế dự phòng, ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu lớn để thu thập thông tin từ nhiều nguồn như cộng đồng, cơ sở y tế, doanh nghiệp, mạng xã hội và các chương trình điều tra dịch tễ. Các công nghệ này hỗ trợ dự báo và giám sát ổ dịch, nâng cao hiệu quả chỉ đạo, điều hành công tác phòng chống dịch. Về cung ứng vắc xin, sau giai đoạn gián đoạn do đại dịch COVID-19 (2020-2023), Bộ Y tế đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn, đảm bảo cung ứng đầy đủ vắc xin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng. Năm 2024, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ đạt 96,3%, vượt mục tiêu kế hoạch 90%. Các chiến dịch tiêm vắc xin sởi năm 2024 và đợt 1, 2 năm 2025 đã đạt và vượt chỉ tiêu, góp phần kiểm soát hiệu quả dịch sởi. Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách để chủ động cung ứng vắc xin, phòng chống các bệnh truyền nhiễm có nguy cơ gây dịch theo chu kỳ như sởi, ho gà, bạch hầu, đồng thời đảm bảo tỷ lệ tiêm chủng đạt mục tiêu đề ra.

2.2. Các hoạt động đã được triển khai thực hiện

Để nâng cao năng lực y tế dự phòng và đáp ứng các thách thức như dịch bệnh gia tăng, ngộ độc thực phẩm và nâng cao tỷ lệ tiêm chủng, Bộ Y tế đã triển khai nhiều hoạt động đồng bộ. Từ năm 2018, Bộ Y tế áp dụng hệ thống giám sát dựa vào sự kiện (EBS) kết hợp với giám sát dựa vào chỉ số (IBS), triển khai đồng bộ từ Trung ương đến tuyến xã. Hệ thống này tăng cường khả năng phát hiện sớm các nguy cơ dịch bệnh tại cộng đồng và cơ sở y tế, đồng thời thúc đẩy phối hợp giữa khối y tế dự phòng và điều trị. Các đơn vị y tế thực hiện thu thập, theo dõi, xác minh và đánh giá các dấu hiệu cảnh báo, đề xuất biện pháp đáp ứng kịp thời để giảm thiểu tác động của dịch bệnh đến sức khỏe cộng đồng.

Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam (PHEOC), được kiện toàn từ Văn phòng EOC thành lập năm 2013, đóng vai trò quan trọng trong quản lý thông tin, điều phối nguồn lực và tham mưu chính sách phòng chống dịch. PHEOC đã chứng minh hiệu quả trong đại dịch COVID-19 và đang được nhân rộng mô hình đến các tỉnh, với báo cáo đánh giá thực trạng nhằm hỗ trợ thiết lập các văn phòng EOC tuyến tỉnh trong thời gian tới. Bộ Y tế cũng phối hợp quốc tế theo Điều lệ Y tế Quốc tế (IHR 2005), tăng cường phát hiện, cảnh báo và đáp ứng các sự kiện y tế công cộng, phối hợp với các quốc gia để phòng chống dịch bệnh.

Năm 2025, Bộ Y tế ban hành Kế hoạch phòng chống dịch, chỉ đạo giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh trong và ngoài nước, triển khai các biện pháp như phát hiện sớm, xử lý triệt để ổ dịch, đặc biệt với các bệnh có nguy cơ cao như sốt xuất huyết, tay chân miệng, COVID-19, sởi, ho gà, bạch hầu. Các giải pháp cụ thể bao gồm: tổ chức tiêm bù, tiêm vét, cập nhật thông tin tiêm chủng trên hệ thống quốc gia; đào tạo nâng cao năng lực nhân lực y tế; đảm bảo hậu cần, thuốc, vắc xin, trang thiết bị theo phương châm “4 tại chỗ”; phối hợp liên ngành với các Bộ Nông nghiệp, Môi trường, Giáo dục và Đào tạo, Văn hóa, Thể thao và Du lịch để giám sát dịch bệnh trên động vật, triển khai y tế trường học, truyền thông phòng chống dịch và đảm bảo an toàn trong mùa du lịch hè 2025. Đặc biệt, trong bối cảnh mùa hè nóng ẩm và nhu cầu đi lại tăng cao, Bộ Y tế chỉ đạo các địa phương bố trí kinh phí từ ngân sách địa phương, triển khai kế hoạch hành động cao điểm phòng chống sốt xuất huyết, tay chân miệng, COVID-19 trong tháng 6-7/2025, đồng thời tăng cường quản lý đối tượng tiêm chủng, đảm bảo không bỏ sót trẻ em trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng. Các Viện Vệ sinh dịch tễ, Pasteur phối hợp với địa phương phân tích nguy cơ, đề xuất biện pháp phòng chống dịch phù hợp, chuẩn bị phương án đáp ứng tình huống dịch bệnh trong các sự kiện lớn năm 2025. Những nỗ lực này nhằm nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế cơ sở, kiểm soát ngộ độc thực phẩm và giảm thiểu tác động của các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt tại các khu vực có nguy cơ bùng phát dịch.

3. Đề nghị sửa đổi Nghị định số 115/2018/NĐ-CP ngày 04/9/2018 quy định xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm theo hướng tăng mức phạt đối với các hành vi quy định tại khoản 3 Điều 19, khoản 2 Điều 20, điểm c khoản 4 Điều 22, Điều 24. Đồng thời, bổ sung chế tài xử lý vi phạm hành chính đối với các hành vi sau: Không ký cam kết thực hiện các quy định pháp luật về an toàn thực phẩm với cơ quan có thẩm quyền; các cơ sở đã được cấp một trong các Giấy chứng nhận nhưng không gửi bản sao Giấy chứng nhận (có xác nhận của cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm) đến cơ quan quản lý chuyên ngành.

3.1. Về đề xuất tăng mức xử phạt đối với các hành vi vi phạm an toàn thực phẩm.

Hiện nay, Bộ Y tế đang nghiên cứu và đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị định số 115/2018/NĐ-CP ngày 04/9/2018 quy định xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm, được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 124/2021/NĐ-CP ngày 28/12/2021.

Ngày 09/4/2025, Bộ Y tế đã trình Báo cáo số 421/BC-BYT lên Thủ tướng Chính phủ và Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long, đề xuất tăng mức chế tài xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm. Qua tổng hợp ý kiến từ các bộ, ngành và địa phương được phân công quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, các cơ quan đều đồng thuận về sự cần thiết của việc tăng mức xử phạt để phù hợp với thực tiễn, đảm bảo tính nghiêm minh, nâng cao hiệu quả phòng ngừa và đủ sức răn đe đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và quyền lợi người tiêu dùng. Các đề xuất tập trung tăng mức xử phạt từ 1,2 đến 2 lần so với quy định hiện hành, đặc biệt đối với các hành vi phổ biến và phức tạp như vi phạm về tự công bố, đăng ký bản công bố sản phẩm; sử dụng nguyên liệu không rõ nguồn gốc; sử dụng phụ gia, chất cấm hoặc ngoài danh mục cho phép; vi phạm về điều kiện an toàn thực phẩm trong kinh doanh dịch vụ ăn uống, bếp ăn tập thể, thức ăn đường phố; vi phạm quy định về quảng cáo và kiểm nghiệm thực phẩm. Ngoài ra, dự thảo sửa đổi Bộ luật Hình sự do Bộ Công an chủ trì cũng đề xuất tăng mức phạt tù và phạt tiền đối với các tội danh liên quan đến an toàn thực phẩm, nhằm tăng cường tính răn đe.

3.2. Về bổ sung chế tài xử lý hành vi không ký cam kết và không gửi bản sao Giấy chứng nhận.

Đối với kiến nghị bổ sung chế tài xử lý hành vi không ký cam kết thực hiện quy định pháp luật về an toàn thực phẩm với cơ quan có thẩm quyền và hành vi không gửi bản sao Giấy chứng nhận (có xác nhận của cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm) đến cơ quan quản lý chuyên ngành, Bộ Y tế ghi nhận và sẽ đưa vào xem xét trong quá trình sửa đổi, bổ sung Nghị định số 115/2018/NĐ- CP. Hiện nay, chế tài xử lý vi phạm an toàn thực phẩm đã được quy định tương đối đầy đủ tại Nghị định số 115/2018/NĐ-CP, Nghị định số 124/2021/NĐ-CP, Nghị định số 117/2020/NĐ-CP và Điều 317 Bộ luật Hình sự, bao gồm xử phạt hành chính, xử phạt bổ sung (như đình chỉ hoạt động, tước quyền sử dụng giấy chứng nhận) và biện pháp khắc phục hậu quả (thu hồi, tiêu hủy sản phẩm vi phạm). Trong thực tiễn, Bộ Y tế đã xử lý nghiêm các vi phạm, với mức phạt cao nhất lên đến hơn 11 tỷ đồng cho một vụ việc, áp dụng các biện pháp như đình chỉ hoạt động sản xuất 11 tháng, tước quyền sử dụng Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm 22 tháng, buộc thu hồi hoặc tiêu hủy sản phẩm vi phạm. Từ năm 2020 đến nay, Bộ Y tế đã chuyển 31 vụ việc liên quan đến sản xuất, kinh doanh thực phẩm bảo vệ sức khỏe chứa chất cấm, hàng giả hoặc sử dụng giấy tờ giả cho cơ quan công an để xử lý hình sự. Việc bổ sung chế tài cho các hành vi nêu trên sẽ được nghiên cứu để đảm bảo tính toàn diện, phù hợp với thực tiễn, tăng cường quản lý và nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật về an toàn thực phẩm của các tổ chức, cá nhân.

4. Đề nghị sửa đổi, bổ sung Thông tư số 03/2023/TT-BYT ngày 17/02/2023 của Bộ trưởng Bộ Y tế theo hướng bổ sung vị trí việc làm “bác sĩ y học dự phòng” tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Vì hiện nay, các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh ngoài chức năng khám, điều trị cho người bệnh còn có chức năng phòng, chống dịch bệnh tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, trong cộng đồng khi có dịch bệnh lớn xảy ra và khi có yêu cầu của các cấp ủy, chính quyền.

Căn cứ vào các nguyên tắc xác định vị trí việc làm quy định tại Điều 3 và khoản 1, Điều 4 của Nghị định số 106/2020/NĐ-CP ngày 10/9/2020 của Chính phủ về vị trí việc làm và số lượng người làm việc trong đơn vị sự nghiệp công lập, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 03/2023/TT-BYT ngày 17/02/2023 về việc hướng dẫn vị trí việc làm, định mức số lượng người làm việc, cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp trong đơn vị sự nghiệp y tế công lập; theo đó, cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không bao gồm vị trí việc làm bác sĩ y học dự phòng, do nhiệm vụ của bác sĩ y học dự phòng không đáp ứng đầy đủ các nguyên tắc quy định.

5. Đề nghị sửa đổi, bổ sung Thông tư số 31/2023/TT-BYT ngày 30/12/2023 của Bộ trưởng Bộ Y tế theo hướng bổ sung quy định về quy trình thu hồi, sau thu hồi (khi cơ sở đã khắc phục các hành vi vi phạm) Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm.

Điều 35 Luật An toàn thực phẩm phân công Bộ trưởng Bộ Y tế quy định cụ thể thẩm quyền cấp, thu hồi Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm. Theo khoản 1, Điều 1 Thông tư số 31/2023/TT-BYT ngày 30/12/2023 của Bộ Y tế quy định thẩm quyền thu hồi Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Y tế, thẩm quyền thu hồi Giấy chứng nhận thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Y tế được quy định, nhưng không bao gồm quy trình thu hồi.

Theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, các quy định về quy trình, trình tự, thủ tục phải được ban hành trong Nghị định, không được quy định tại Thông tư. Do đó, không thực hiện sửa đổi, bổ sung Thông tư số 31/2023/TT- BYT với nội dung kiến nghị của cử tri; Bộ Y tế ghi nhận kiến nghị của cử tri để xem xét trong quá trình xây dựng Nghị định hướng dẫn Luật An toàn thực phẩm sửa đổi.

6. Hiện nay, Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023, Nghị định số 96/2023/NĐ-CP ngày 30/12/2023 của Chính phủ và Thông tư số 21/2024/TT- BYT ngày 17/10/2024 của Bộ trưởng Bộ Y tế không có quy định về thẩm quyền của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xem xét, giao tăng giường bệnh trong trường hợp cơ sở y tế luôn trong tình trạng quá tải do nguyên nhân khách quan (trước đây được thực hiện theo quy định tại điểm d, khoản 16, Điều 6 Thông tư số 22/2023/TT-BYT ngày 17/11/2023 của Bộ trưởng Bộ Y tế nhưng đã hết hiệu lực từ ngày 01/01/2025). Đề nghị Bộ xem xét, hướng dẫn để địa phương có cơ sở tổ chức thực hiện.

Theo quy định tại Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023 (có hiệu lực từ 01/01/2024) và Nghị định số 96/2023/NĐ-CP ngày 30/12/2023 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Khám bệnh, chữa bệnh, việc điều chỉnh giấy phép hoạt động được áp dụng trong các trường hợp thay đổi quy mô hoặc phạm vi hoạt động chuyên môn, bao gồm: (1) bổ sung, giảm khoa, phòng chuyên môn; (2) thay đổi quy mô giường bệnh từ 10% trở lên, hoặc dưới 10% nhưng số giường điều chỉnh vượt quá 30 giường; (3) các trường hợp khác theo khoản 4 Điều 67 Nghị định số 96/2023/NĐ-CP.

Kính gửi: Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Tĩnh

Bộ Y tế nhận được Công văn số 602/UBDNGS15 ngày 21/5/2025 của Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội về việc đề nghị trả lời kiến nghị của cử tri gửi tới trước kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, trong đó có một số kiến nghị của cử tri tỉnh Hà Tĩnh.

Bộ Y tế xin trả lời đối với kiến nghị liên quan đến lĩnh vực quản lý của ngành Y tế, cụ thể như sau:

1. Đề nghị tham mưu Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật An toàn thực phẩm năm 2010 theo hướng thống nhất chỉ một đầu mối thực hiện nhiệm vụ bảo đảm an toàn thực phẩm từ Trung ương tới địa phương để phù hợp với Chỉ thị số 17-CT/TW, ngày 21/10/2022 của Ban Bí thư về tăng cường bảo đảm an ninh, an toàn thực phẩm trong tình hình mới.

Bộ Y tế đã hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dựng Luật An toàn thực phẩm sửa đổi và trình Chính phủ vào tháng 12/2024. Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 158/NQ-CP ngày 03/06/2025 tại Phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 5/2025, giao Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan hoàn thiện hồ sơ chính sách Luật An toàn thực phẩm sửa đổi, bổ sung dự án Luật này vào Chương trình lập pháp năm 2025 của Quốc hội và trình Quốc hội cho ý kiến, thông qua tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025).

Để triển khai Nghị quyết, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 1834/QĐ-BYT ngày 03/06/2025 về Kế hoạch xây dựng Luật An toàn thực phẩm sửa đổi, đồng thời gửi công văn đề nghị các bộ, ngành, đơn vị liên quan cử thành viên tham gia Tổ soạn thảo và Tổ biên tập dự án Luật. Bộ Y tế đang phối hợp với các đơn vị liên quan để xây dựng dự án Luật theo đúng tiến độ quy định.

Ngoài ra, Bộ Y tế đang chủ trì tham mưu, trình Chính phủ Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 15/2018/NĐ-CP, nhằm giải quyết các vấn đề cấp bách về an toàn thực phẩm. Đồng thời, Bộ thường xuyên rà soát các quy định còn bất cập, chồng chéo để đề xuất sửa đổi khi cần thiết.

2. Đề nghị ban hành các chính sách hỗ trợ tài chính, mở rộng đầu tư cho y tế dự phòng, thiết lập hệ thống cảnh báo sớm và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu đảm bảo chăm lo tốt sức khỏe Nhân dân; đầu tư thích đáng thiết bị y tế cho y tế tuyến cơ sở. Hiện nay, hệ thống y tế dự phòng chưa được đầu tư tương xứng, hầu hết địa phương chưa phân bổ đủ 30% ngân sách y tế cho dự phòng; một số dịch bệnh truyền nhiễm gia tăng, tỷ lệ tiêm chủng mở rộng chưa đạt yêu cầu; tình trạng ngộ độc thực phẩm còn phức tạp.

2.1. Về chính sách hỗ trợ và đầu tư cho y tế dự phòng

Đáp ứng kiến nghị của cử tri về ban hành chính sách hỗ trợ tài chính và mở rộng đầu tư cho y tế dự phòng, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Y tế chủ trì xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2030, dự kiến trình Quốc hội xem xét và phê duyệt. Chương trình được xây dựng nhằm đảm bảo mọi người dân được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu chất lượng, phòng ngừa bệnh tật từ sớm, từ xa, ngay tại tuyến cơ sở. Các mục tiêu cụ thể bao gồm: đảm bảo an ninh y tế, khuyến khích người dân chủ động chăm sóc sức khỏe, đạt mức sinh thay thế, cân bằng tỷ số giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng dân số, thích ứng với xu hướng già hóa dân số và đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cho phát triển kinh tế - xã hội. Chương trình gồm các dự án thành phần tập trung vào nâng cao năng lực y tế cơ sở, y tế dự phòng và các chương trình phòng chống bệnh truyền nhiễm, không lây nhiễm.

Bộ Y tế đang phối hợp với Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) triển khai dự án do Quỹ Khí hậu Xanh (GCF) tài trợ, nhằm xây dựng hệ thống giám sát dữ liệu sức khỏe và khí hậu. Dự án này thiết lập cơ chế chia sẻ dữ liệu giữa Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Môi trường, phát triển cơ sở dữ liệu quốc gia và xác định các ngưỡng cảnh báo sớm cho các bệnh như sốt xuất huyết, bệnh đường hô hấp và tim mạch. Đồng thời, Bộ Y tế đẩy mạnh chuyển đổi số trong y tế dự phòng, ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu lớn để thu thập thông tin từ nhiều nguồn như cộng đồng, cơ sở y tế, doanh nghiệp, mạng xã hội và các chương trình điều tra dịch tễ. Các công nghệ này hỗ trợ dự báo và giám sát ổ dịch, nâng cao hiệu quả chỉ đạo, điều hành công tác phòng chống dịch. Về cung ứng vắc xin, sau giai đoạn gián đoạn do đại dịch COVID-19 (2020-2023), Bộ Y tế đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn, đảm bảo cung ứng đầy đủ vắc xin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng. Năm 2024, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ đạt 96,3%, vượt mục tiêu kế hoạch 90%. Các chiến dịch tiêm vắc xin sởi năm 2024 và đợt 1, 2 năm 2025 đã đạt và vượt chỉ tiêu, góp phần kiểm soát hiệu quả dịch sởi. Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách để chủ động cung ứng vắc xin, phòng chống các bệnh truyền nhiễm có nguy cơ gây dịch theo chu kỳ như sởi, ho gà, bạch hầu, đồng thời đảm bảo tỷ lệ tiêm chủng đạt mục tiêu đề ra.

2.2. Các hoạt động đã được triển khai thực hiện

Để nâng cao năng lực y tế dự phòng và đáp ứng các thách thức như dịch bệnh gia tăng, ngộ độc thực phẩm và nâng cao tỷ lệ tiêm chủng, Bộ Y tế đã triển khai nhiều hoạt động đồng bộ. Từ năm 2018, Bộ Y tế áp dụng hệ thống giám sát dựa vào sự kiện (EBS) kết hợp với giám sát dựa vào chỉ số (IBS), triển khai đồng bộ từ Trung ương đến tuyến xã. Hệ thống này tăng cường khả năng phát hiện sớm các nguy cơ dịch bệnh tại cộng đồng và cơ sở y tế, đồng thời thúc đẩy phối hợp giữa khối y tế dự phòng và điều trị. Các đơn vị y tế thực hiện thu thập, theo dõi, xác minh và đánh giá các dấu hiệu cảnh báo, đề xuất biện pháp đáp ứng kịp thời để giảm thiểu tác động của dịch bệnh đến sức khỏe cộng đồng.

Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam (PHEOC), được kiện toàn từ Văn phòng EOC thành lập năm 2013, đóng vai trò quan trọng trong quản lý thông tin, điều phối nguồn lực và tham mưu chính sách phòng chống dịch. PHEOC đã chứng minh hiệu quả trong đại dịch COVID-19 và đang được nhân rộng mô hình đến các tỉnh, với báo cáo đánh giá thực trạng nhằm hỗ trợ thiết lập các văn phòng EOC tuyến tỉnh trong thời gian tới. Bộ Y tế cũng phối hợp quốc tế theo Điều lệ Y tế Quốc tế (IHR 2005), tăng cường phát hiện, cảnh báo và đáp ứng các sự kiện y tế công cộng, phối hợp với các quốc gia để phòng chống dịch bệnh.

Năm 2025, Bộ Y tế ban hành Kế hoạch phòng chống dịch, chỉ đạo giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh trong và ngoài nước, triển khai các biện pháp như phát hiện sớm, xử lý triệt để ổ dịch, đặc biệt với các bệnh có nguy cơ cao như sốt xuất huyết, tay chân miệng, COVID-19, sởi, ho gà, bạch hầu. Các giải pháp cụ thể bao gồm: tổ chức tiêm bù, tiêm vét, cập nhật thông tin tiêm chủng trên hệ thống quốc gia; đào tạo nâng cao năng lực nhân lực y tế; đảm bảo hậu cần, thuốc, vắc xin, trang thiết bị theo phương châm “4 tại chỗ”; phối hợp liên ngành với các Bộ Nông nghiệp, Môi trường, Giáo dục và Đào tạo, Văn hóa, Thể thao và Du lịch để giám sát dịch bệnh trên động vật, triển khai y tế trường học, truyền thông phòng chống dịch và đảm bảo an toàn trong mùa du lịch hè 2025. Đặc biệt, trong bối cảnh mùa hè nóng ẩm và nhu cầu đi lại tăng cao, Bộ Y tế chỉ đạo các địa phương bố trí kinh phí từ ngân sách địa phương, triển khai kế hoạch hành động cao điểm phòng chống sốt xuất huyết, tay chân miệng, COVID-19 trong tháng 6-7/2025, đồng thời tăng cường quản lý đối tượng tiêm chủng, đảm bảo không bỏ sót trẻ em trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng. Các Viện Vệ sinh dịch tễ, Pasteur phối hợp với địa phương phân tích nguy cơ, đề xuất biện pháp phòng chống dịch phù hợp, chuẩn bị phương án đáp ứng tình huống dịch bệnh trong các sự kiện lớn năm 2025. Những nỗ lực này nhằm nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế cơ sở, kiểm soát ngộ độc thực phẩm và giảm thiểu tác động của các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt tại các khu vực có nguy cơ bùng phát dịch.

3. Đề nghị sửa đổi Nghị định số 115/2018/NĐ-CP ngày 04/9/2018 quy định xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm theo hướng tăng mức phạt đối với các hành vi quy định tại khoản 3 Điều 19, khoản 2 Điều 20, điểm c khoản 4 Điều 22, Điều 24. Đồng thời, bổ sung chế tài xử lý vi phạm hành chính đối với các hành vi sau: Không ký cam kết thực hiện các quy định pháp luật về an toàn thực phẩm với cơ quan có thẩm quyền; các cơ sở đã được cấp một trong các Giấy chứng nhận nhưng không gửi bản sao Giấy chứng nhận (có xác nhận của cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm) đến cơ quan quản lý chuyên ngành.

3.1. Về đề xuất tăng mức xử phạt đối với các hành vi vi phạm an toàn thực phẩm.

Hiện nay, Bộ Y tế đang nghiên cứu và đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị định số 115/2018/NĐ-CP ngày 04/9/2018 quy định xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm, được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 124/2021/NĐ-CP ngày 28/12/2021.

Ngày 09/4/2025, Bộ Y tế đã trình Báo cáo số 421/BC-BYT lên Thủ tướng Chính phủ và Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long, đề xuất tăng mức chế tài xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm. Qua tổng hợp ý kiến từ các bộ, ngành và địa phương được phân công quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, các cơ quan đều đồng thuận về sự cần thiết của việc tăng mức xử phạt để phù hợp với thực tiễn, đảm bảo tính nghiêm minh, nâng cao hiệu quả phòng ngừa và đủ sức răn đe đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và quyền lợi người tiêu dùng. Các đề xuất tập trung tăng mức xử phạt từ 1,2 đến 2 lần so với quy định hiện hành, đặc biệt đối với các hành vi phổ biến và phức tạp như vi phạm về tự công bố, đăng ký bản công bố sản phẩm; sử dụng nguyên liệu không rõ nguồn gốc; sử dụng phụ gia, chất cấm hoặc ngoài danh mục cho phép; vi phạm về điều kiện an toàn thực phẩm trong kinh doanh dịch vụ ăn uống, bếp ăn tập thể, thức ăn đường phố; vi phạm quy định về quảng cáo và kiểm nghiệm thực phẩm. Ngoài ra, dự thảo sửa đổi Bộ luật Hình sự do Bộ Công an chủ trì cũng đề xuất tăng mức phạt tù và phạt tiền đối với các tội danh liên quan đến an toàn thực phẩm, nhằm tăng cường tính răn đe.

3.2. Về bổ sung chế tài xử lý hành vi không ký cam kết và không gửi bản sao Giấy chứng nhận.

Đối với kiến nghị bổ sung chế tài xử lý hành vi không ký cam kết thực hiện quy định pháp luật về an toàn thực phẩm với cơ quan có thẩm quyền và hành vi không gửi bản sao Giấy chứng nhận (có xác nhận của cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm) đến cơ quan quản lý chuyên ngành, Bộ Y tế ghi nhận và sẽ đưa vào xem xét trong quá trình sửa đổi, bổ sung Nghị định số 115/2018/NĐ- CP. Hiện nay, chế tài xử lý vi phạm an toàn thực phẩm đã được quy định tương đối đầy đủ tại Nghị định số 115/2018/NĐ-CP, Nghị định số 124/2021/NĐ-CP, Nghị định số 117/2020/NĐ-CP và Điều 317 Bộ luật Hình sự, bao gồm xử phạt hành chính, xử phạt bổ sung (như đình chỉ hoạt động, tước quyền sử dụng giấy chứng nhận) và biện pháp khắc phục hậu quả (thu hồi, tiêu hủy sản phẩm vi phạm). Trong thực tiễn, Bộ Y tế đã xử lý nghiêm các vi phạm, với mức phạt cao nhất lên đến hơn 11 tỷ đồng cho một vụ việc, áp dụng các biện pháp như đình chỉ hoạt động sản xuất 11 tháng, tước quyền sử dụng Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm 22 tháng, buộc thu hồi hoặc tiêu hủy sản phẩm vi phạm. Từ năm 2020 đến nay, Bộ Y tế đã chuyển 31 vụ việc liên quan đến sản xuất, kinh doanh thực phẩm bảo vệ sức khỏe chứa chất cấm, hàng giả hoặc sử dụng giấy tờ giả cho cơ quan công an để xử lý hình sự. Việc bổ sung chế tài cho các hành vi nêu trên sẽ được nghiên cứu để đảm bảo tính toàn diện, phù hợp với thực tiễn, tăng cường quản lý và nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật về an toàn thực phẩm của các tổ chức, cá nhân.

4. Đề nghị sửa đổi, bổ sung Thông tư số 03/2023/TT-BYT ngày 17/02/2023 của Bộ trưởng Bộ Y tế theo hướng bổ sung vị trí việc làm “bác sĩ y học dự phòng” tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Vì hiện nay, các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh ngoài chức năng khám, điều trị cho người bệnh còn có chức năng phòng, chống dịch bệnh tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, trong cộng đồng khi có dịch bệnh lớn xảy ra và khi có yêu cầu của các cấp ủy, chính quyền.

Căn cứ vào các nguyên tắc xác định vị trí việc làm quy định tại Điều 3 và khoản 1, Điều 4 của Nghị định số 106/2020/NĐ-CP ngày 10/9/2020 của Chính phủ về vị trí việc làm và số lượng người làm việc trong đơn vị sự nghiệp công lập, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 03/2023/TT-BYT ngày 17/02/2023 về việc hướng dẫn vị trí việc làm, định mức số lượng người làm việc, cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp trong đơn vị sự nghiệp y tế công lập; theo đó, cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không bao gồm vị trí việc làm bác sĩ y học dự phòng, do nhiệm vụ của bác sĩ y học dự phòng không đáp ứng đầy đủ các nguyên tắc quy định.

5. Đề nghị sửa đổi, bổ sung Thông tư số 31/2023/TT-BYT ngày 30/12/2023 của Bộ trưởng Bộ Y tế theo hướng bổ sung quy định về quy trình thu hồi, sau thu hồi (khi cơ sở đã khắc phục các hành vi vi phạm) Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm.

Điều 35 Luật An toàn thực phẩm phân công Bộ trưởng Bộ Y tế quy định cụ thể thẩm quyền cấp, thu hồi Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm. Theo khoản 1, Điều 1 Thông tư số 31/2023/TT-BYT ngày 30/12/2023 của Bộ Y tế quy định thẩm quyền thu hồi Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Y tế, thẩm quyền thu hồi Giấy chứng nhận thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Y tế được quy định, nhưng không bao gồm quy trình thu hồi.

Theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, các quy định về quy trình, trình tự, thủ tục phải được ban hành trong Nghị định, không được quy định tại Thông tư. Do đó, không thực hiện sửa đổi, bổ sung Thông tư số 31/2023/TT- BYT với nội dung kiến nghị của cử tri; Bộ Y tế ghi nhận kiến nghị của cử tri để xem xét trong quá trình xây dựng Nghị định hướng dẫn Luật An toàn thực phẩm sửa đổi.

6. Hiện nay, Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023, Nghị định số 96/2023/NĐ-CP ngày 30/12/2023 của Chính phủ và Thông tư số 21/2024/TT- BYT ngày 17/10/2024 của Bộ trưởng Bộ Y tế không có quy định về thẩm quyền của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xem xét, giao tăng giường bệnh trong trường hợp cơ sở y tế luôn trong tình trạng quá tải do nguyên nhân khách quan (trước đây được thực hiện theo quy định tại điểm d, khoản 16, Điều 6 Thông tư số 22/2023/TT-BYT ngày 17/11/2023 của Bộ trưởng Bộ Y tế nhưng đã hết hiệu lực từ ngày 01/01/2025). Đề nghị Bộ xem xét, hướng dẫn để địa phương có cơ sở tổ chức thực hiện.

Theo quy định tại Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023 (có hiệu lực từ 01/01/2024) và Nghị định số 96/2023/NĐ-CP ngày 30/12/2023 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Khám bệnh, chữa bệnh, việc điều chỉnh giấy phép hoạt động được áp dụng trong các trường hợp thay đổi quy mô hoặc phạm vi hoạt động chuyên môn, bao gồm: (1) bổ sung, giảm khoa, phòng chuyên môn; (2) thay đổi quy mô giường bệnh từ 10% trở lên, hoặc dưới 10% nhưng số giường điều chỉnh vượt quá 30 giường; (3) các trường hợp khác theo khoản 4 Điều 67 Nghị định số 96/2023/NĐ-CP.

Việc thực hiện điều chỉnh giấy phép hoạt động khi thay đổi quy mô giường bệnh được quy định tại Điều 67 (từ 01/01/2027 trở đi) và Điều 145 (trong giai đoạn từ 01/01/2024 đến trước ngày 01/01/2027), Nghị định số 96/2023/NĐ-CP:

- Đối với việc điều chỉnh quy mô giường bệnh dưới 10% tổng số quy mô giường bệnh đã được ghi trong giấy phép hoạt động nhưng số giường điều chỉnh không được vượt quá 30 giường bệnh được thực hiện theo quy định tại khoản 3, Điều 67 và khoản 3, Điều 145, Nghị định số 96/2023/NĐ-CP.

- Đối với việc điều chỉnh quy mô giường bệnh từ 10% trở lên hoặc trường hợp điều chỉnh quy mô giường bệnh dưới 10% nhưng số giường điều chỉnh vượt quá 30 giường bệnh được thực hiện theo quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 67 (từ 01/01/2027 trở đi) và khoản 1, khoản 2 Điều 145 (trong giai đoạn từ 01/01/2024 đến trước ngày 01/01/2027), Nghị định số 96/2023/NĐ-CP.

Theo đó, Bộ Y tế thực hiện điều chỉnh giấy phép hoạt động đối với các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế và Bệnh viện tư nhân, Cơ quan chuyên môn về y tế thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh/ thành phố trực thuộc Trung ương (Sở Y tế) thực hiện điều chỉnh giấy phép hoạt động đối với các bệnh viện trên địa bàn quản lý (trừ các trường hợp thuộc thẩm quyền của Bộ Y tế, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng). Hồ sơ điều chỉnh thực hiện theo quy định tại khoản 2, Điều 64, Nghị định số 96/2023/NĐ-CP; Thủ tục trình tự thực hiện thực hiện theo quy định tại Điều 66, Nghị định số 96/2023/NĐ-CP.

Trên đây là nội dung trả lời đối với kiến nghị của cử tri tỉnh Hà Tĩnh liên quan đến lĩnh vực Y tế, Bộ Y tế trân trọng kính gửi Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Tĩnh để biết, thông tin tới cử tri.

Xin trân trọng cảm ơn./.