Dự thảo Luật về mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp

Dự thảo Luật về mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp (Hình từ Internet)

Mới đây, Bộ Nội vụ đã công bố dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi. Dự thảo Luật này nhằm phục vụ cho sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp.

Dự thảo Luật về mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp

Theo đó, đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam dự kiến sẽ có 02 cấp:

- Cấp tỉnh (Tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương);

- Cấp cơ sở (Đơn vị hành chính dưới cấp tỉnh gồm: xã, phường, đặc khu tại hải đảo)

Đối với đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt sẽ do Quốc hội quyết định thành lập.

Riêng Đặc khu tại hải đảo quy định trên do Uỷ ban Thường vụ Quốc hội quyết định thành lập phù hợp với quy mô dân số, diện tích tự nhiên, điều kiện địa lý, dân cư, yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Cũng tại Dự thảo Luật này, Bộ Nội vụ đã đề xuất việc tổ chức đơn vị hành chính được thực hiện theo các nguyên tắc sau đây:

- Tuân thủ quy định của Hiến pháp và pháp luật; bảo đảm tính ổn định, thông suốt, liên tục của quản lý nhà nước;

- Phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội từng thời kỳ, phù hợp với đặc điểm, điều kiện tự nhiên, xã hội, truyền thống lịch sử, văn hóa và yêu cầu bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội của từng địa phương;

- Phù hợp với năng lực quản lý của bộ máy chính quyền địa phương, mức độ ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số; bảo đảm các công việc, thủ tục hành chính liên quan đến người dân, doanh nghiệp và xã hội được tiếp nhận, giải quyết kịp thời, thuận lợi;

- Thực hiện sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính chưa đạt tiêu chuẩn theo quy định của pháp luật.

Việc tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương dự kiến sẽ dựa trên các nguyên tắc như sau:

- Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng pháp luật; thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ.

Hội đồng nhân dân làm việc theo chế độ tập thể và quyết định theo đa số. Ủy ban nhân dân hoạt động theo chế độ tập thể Ủy ban nhân dân kết hợp với đề cao trách nhiệm của Chủ tịch Ủy ban nhân dân.

- Tổ chức chính quyền địa phương tinh, gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu quản trị địa phương chuyên nghiệp, hiện đại, thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương, bảo đảm trách nhiệm giải trình gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực.

- Bảo đảm quyền con người, quyền công dân; phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, phục vụ Nhân dân, chịu sự kiểm tra, giám sát của Nhân dân.

- Bảo đảm nền hành chính thống nhất, thông suốt, liên tục.

- Những công việc thuộc thẩm quyền của chính quyền địa phương phải do địa phương quyết định, địa phương tổ chức thực hiện và tự chịu trách nhiệm.

Đáng chú ý, việc thành lập, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới đơn vị Hành chính sẽ phải bảo đảm các điều kiện sau đây:

- Phù hợp quy hoạch có liên quan hoặc định hướng của cấp có thẩm quyền;

- Bảo đảm lợi ích chung của quốc gia, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước  của chính quyền địa phương các cấp; phát huy tiềm năng, lợi thế nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và của từng địa phương;

- Bảo đảm yêu cầu về quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội;

- Bảo đảm đoàn kết dân tộc, phù hợp với các yếu tố truyền thống lịch sử, văn hóa của địa phương; tạo sự thuận tiện cho Nhân dân;

- Phải căn cứ vào tiêu chuẩn của đơn vị hành chính phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, miền núi, vùng cao, hải đảo theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Dự kiến Luật Tổ chức chính quyền địa phương mới này sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2025 nếu được Quốc hội thông qua và thay thế Luật Tổ chức chính quyền địa phương 65/2025/QH15.

Trừ tổ chức chính quyền địa phương ở phường thuộc Thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Đà Nẵng nhiệm kỳ 2021 - 2026 tiếp tục thực hiện theo Nghị quyết số 131/2020/QH14 ngày 16 tháng 11 năm 2020 của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh, Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24 tháng 6 năm 2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh và Nghị quyết số 136/2024/QH15 ngày 26 tháng 6 năm 2024 của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng cho đến khi Ủy ban nhân dân phường nhiệm kỳ 2026 - 2031 được bầu ra.

Việc điều chỉnh nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân quận (trước khi giải thể) thuộc Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng cho Ủy ban nhân dân Thành phố và Ủy ban nhân dân phường thuộc Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng do Quốc hội quy định tại Nghị quyết về sắp xếp Thành phố Hồ Chí Minh với các đơn vị hành chính cấp tỉnh có liên quan; sắp xếp thành phố Đà Nẵng với đơn vị hành chính cấp tỉnh có liên quan và thực hiện cho đến khi Ủy ban nhân dân thành phố, Ủy ban nhân dân phường thuộc Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng nhiệm kỳ 2026 - 2031 được bầu ra.

Xem toàn văn Dự thảo Luật về mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp TẠI ĐÂY.