Quy định về người lao động nền tảng số từ năm 2026 theo Dự thảo Luật Chuyển đổi số

Quy định về người lao động nền tảng số từ năm 2026 theo Dự thảo Luật Chuyển đổi số (Hình từ Internet)

Mới đây, Bộ Khoa học và Công nghệ đã công bố Dự thảo Luật Chuyển đổi số, đáng chú ý có nội dung quy định về người lao động nền tảng số.

Thế nào là người lao động nền tảng số?

Theo Dự thảo Luật Chuyển đổi số, người lao động nền tảng số là cá nhân thực hiện công việc, dịch vụ hoặc nhiệm vụ có trả công (bằng tiền hoặc lợi ích phi vật chất) trên cơ sở thỏa thuận trực tiếp hoặc bằng phương thức điện tử với đơn vị vận hành nền tảng hoặc thông qua trung gian nhằm cung cấp sản phẩm, dịch vụ cho người sử dụng nền tảng trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam và chịu sự kiểm soát, giám sát đáng kể của đơn vị vận hành nền tảng về cách thức, thời điểm, điều kiện thực hiện, tiền công, tiền thưởng bởi công nghệ, thuật toán hoặc các công cụ số.

Cơ sở pháp lý: Khoản 1 Điều 40 Dự thảo Luật Chuyển đổi số.

Quyền và trách nhiệm của người lao động nền tảng số từ năm 2026 (Đề xuất)

Dự kiến từ ngày 01/01/2026, người lao động nền tảng số sẽ có các quyền và trách nhiệm như sau:

[1] Về phần quyền

- Quyền lựa chọn việc làm và nền tảng số: được tự do lựa chọn nền tảng số để làm việc, loại hình dịch vụ và thời gian thực hiện công việc; không bị phân biệt đối xử, ép buộc hay cản trở khi tham gia hoặc chấm dứt thỏa thuận cung cấp dịch vụ, nhiệm vụ.

- Quyền được trả công công bằng và minh bạch: được nhận thù lao công bằng trên cơ sở chính sách minh bạch của nền tảng về đơn giá, cách tính lương, chiết khấu, khấu trừ và thời gian thanh toán

- Quyền được tiếp cận thông tin và bảo vệ dữ liệu cá nhân: được cung cấp thông tin rõ ràng về rủi ro nghề nghiệp; được thông báo, truy cập và được yêu cầu cung cấp thông tin đầy đủ về các quyết định tự động có ảnh hưởng đến thu nhập hoặc tài khoản làm việc của cá nhân, bao gồm nguyên tắc của thuật toán phân phối việc làm, cách thức đánh giá hiệu suất, thù lao và xử phạt; được bảo vệ dữ liệu cá nhân và thông tin nghề nghiệp.

- Quyền được chấm dứt hoặc từ chối công việc có rủi ro cao: Có quyền từ chối hoặc chấm dứt thực hiện dịch vụ hoặc nhiệm vụ có nguy cơ rõ ràng đe dọa đến tính mạng, sức khỏe hoặc nhân phẩm mà không bị nền tảng xử lý bất lợi.

- Các quyền của người lao động khác theo quy định của pháp luật.

[2] Về phần trách nhiệm

- Thực hiện dịch vụ, nhiệm vụ trung thực, đúng thỏa thuận; không gian dối hoặc gian lận trong quá trình cung cấp dịch vụ.

- Tuân thủ đầy đủ các điều khoản sử dụng, quy chế, hướng dẫn nghiệp vụ, tiêu chuẩn chất lượng dịch vụ và quy tắc đạo đức nghề nghiệp được ban hành bởi đơn vị vận hành nền tảng một cách hợp pháp, công khai, minh bạch.

- Thực hiện quy định của pháp luật về lao động, việc làm, giáo dục nghề nghiệp, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và an toàn lao động.

Cơ sở pháp lý: Khoản 2 và khoản 3 Điều 40 Dự thảo Luật Chuyển đổi số.

Đề xuất từ năm 2026, người lao động nền tảng số sẽ được đóng BHXH, BHYT

Đây là nội dung đáng chú ý trong Dự thảo Luật Chuyển đổi số trong việc bảo đảm quyền lợi của người lao động làm việc trên các nền tảng số hiện này. Cụ thể, các đơn vị vận hành nền tảng số đối với lao động nền tảng số từ năm 2026 dự kiến sẽ thực hiện các trách nhiệm như sau:

- Cung cấp đầy đủ, rõ ràng thông tin về cách tính thù lao, phí dịch vụ, khấu trừ; nguyên tắc và tiêu chí phân phối công việc, xếp hạng, thưởng/phạt; quy trình xử lý khiếu nại và cơ chế giải trình đối với các quyết định tự động cho người lao động nền tảng.

- Thông báo trước và giải thích rõ khi thay đổi thuật toán hoặc chính sách ảnh hưởng đáng kể đến thu nhập hoặc điều kiện làm việc của người lao động nền tảng.

- Bảo đảm quyền nghỉ ngơi, không ép làm việc quá sức; thiết lập giới hạn giờ làm hợp lý; cung cấp thông tin về rủi ro nghề nghiệp và biện pháp phòng tránh.

- Tuân thủ các quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân, cung cấp cơ chế để người lao động truy cập, chỉnh sửa hoặc yêu cầu xóa dữ liệu cá nhân khi chấm dứt hợp tác.

- Hợp tác với cơ quan nhà nước trong điều tra, giải quyết tranh chấp, xử lý vi phạm

- Đóng góp hoặc phối hợp đóng góp bảo hiểm thương tật lao động, bảo hiểm y tế và bảo hiểm xã hội cho người lao động nền tảng nếu thuộc diện bắt buộc hoặc theo thỏa thuận, phù hợp với pháp luật

- Đảm bảo quyền ưu tiên thanh toán các khoản lương, trợ cấp, tiền thưởng, bồi thường cho người lao động nền tảng khi phá sản, sáp nhập hoặc giải thể.

Cơ sở pháp lý: Khoản 5 Điều 40 Dự thảo Luật Chuyển đổi số.

>> Xem thêm:

• 04 khoảng thời gian không được tính hưởng 5 triệu đồng/tháng với CBCCVC làm công tác chuyển đổi số theo Nghị định 179/2025/NĐ-CP
• Đã có Quyết định 2017/QĐ-BCT năm 2025 về thực hiện kế hoạch phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số