Chỉ số HCT trong xét nghiệm máu là gì? Trong trường hợp nào cần kiểm tra nồng độ HCT trong máu?

Chỉ số HCT trong xét nghiệm máu là gì?

Chỉ số HCT, hay Hematocrit, là một thành phần quan trọng trong xét nghiệm máu tổng quát. Nó đo lường tỷ lệ thể tích tế bào hồng cầu so với tổng thể tích máu. Điều này có nghĩa là HCT cho biết phần trăm máu của bạn được tạo thành từ các tế bào hồng cầu, những tế bào mang oxy đi khắp cơ thể. Chỉ số này đóng vai trò thiết yếu trong việc đánh giá sức khỏe tổng thể và phát hiện các vấn đề liên quan đến máu.

Mức HCT bình thường thay đổi tùy thuộc vào độ tuổi và giới tính. Ở nam giới, mức HCT bình thường thường nằm trong khoảng 40-50%, trong khi ở nữ giới là 36-44%. Trẻ sơ sinh thường có mức HCT cao hơn, khoảng 45-61%, và trẻ em thường có mức 32-42%. Những sự khác biệt này phản ánh sự thay đổi sinh lý tự nhiên của cơ thể qua các giai đoạn phát triển khác nhau.

Khi chỉ số HCT nằm ngoài phạm vi bình thường, nó có thể báo hiệu các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Mức HCT cao có thể là dấu hiệu của mất nước, bệnh tim mạch, bệnh phổi mạn tính hoặc đa hồng cầu. Ngược lại, mức HCT thấp có thể chỉ ra tình trạng thiếu máu, mất máu, thiếu sắt hoặc các vấn đề về tủy xương. Do đó, việc kiểm tra HCT định kỳ là rất quan trọng để theo dõi sức khỏe và phát hiện sớm các bất thường.

Việc kiểm tra chỉ số HCT giúp bác sĩ đánh giá khả năng vận chuyển oxy của cơ thể và xác định các vấn đề sức khỏe liên quan đến máu. Nó cũng giúp theo dõi hiệu quả của các phương pháp điều trị bệnh lý về máu. Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào về chỉ số HCT của mình, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và đánh giá cụ thể.

Chỉ số HCT trong xét nghiệm máu nghĩa là gì? (Hình từ Internet)

Trong trường hợp nào cần kiểm tra nồng độ HCT trong máu?

Thông thường, xét nghiệm này được thực hiện như một phần của xét nghiệm công thức máu toàn phần (CBC), một xét nghiệm thường quy trong các kiểm tra sức khỏe định kỳ. Điều này giúp bác sĩ có cái nhìn tổng quan về tình trạng máu của bệnh nhân, từ đó phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn.

Trong trường hợp bệnh nhân có các triệu chứng nghi ngờ thiếu máu, chẳng hạn như mệt mỏi kéo dài, suy nhược, da xanh xao, hoặc chóng mặt, xét nghiệm HCT là cần thiết để xác định nguyên nhân.

Thiếu máu là tình trạng cơ thể không có đủ tế bào hồng cầu khỏe mạnh để vận chuyển oxy đến các mô, và xét nghiệm HCT giúp xác định mức độ nghiêm trọng của tình trạng này.

Ngược lại, khi bệnh nhân có các triệu chứng như đỏ da, đau đầu, hoặc chóng mặt, bác sĩ có thể nghi ngờ đa hồng cầu, một tình trạng mà cơ thể sản xuất quá nhiều tế bào hồng cầu. Xét nghiệm HCT sẽ giúp xác nhận chẩn đoán này.

Ngoài ra, xét nghiệm HCT cũng được sử dụng để theo dõi tình trạng của những người mắc các bệnh lý mạn tính như bệnh thận, bệnh tim, bệnh phổi, hoặc các bệnh lý về tủy xương. Những bệnh nhân này cần được kiểm tra HCT định kỳ để đảm bảo rằng tình trạng máu của họ ổn định và không có biến chứng xảy ra.

Trong trường hợp bệnh nhân bị mất nước do tiêu chảy, nôn mửa, hoặc đổ mồ hôi quá nhiều, nồng độ HCT có thể tăng cao do giảm thể tích huyết tương. Xét nghiệm HCT giúp bác sĩ đánh giá mức độ mất nước và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Trước và sau phẫu thuật, xét nghiệm HCT cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá tình trạng mất máu của bệnh nhân. Điều này giúp bác sĩ theo dõi quá trình hồi phục và đảm bảo rằng bệnh nhân không bị thiếu máu sau phẫu thuật. Cuối cùng, khi bệnh nhân có các triệu chứng bất thường liên quan đến máu, chẳng hạn như chảy máu kéo dài, bầm tím không rõ nguyên nhân, hoặc khó thở, xét nghiệm HCT là một phần không thể thiếu trong quá trình chẩn đoán.

Các thông tin chỉ số HCT trong xét nghiệm máu và trong trường hợp nào cần kiểm tra nồng độ HCT trong máu trên chỉ mang tính chất tham khảo.

Quá trình thực hiện xét nghiệm được quản lý như thế nào?

Căn cứ Điều 5 Thông tư 49/2018/TT-BYT thì việc quản lý quá trình thực hiện xét nghiệm như sau:

- Lấy và tiếp nhận mẫu bệnh phẩm

+ Việc lấy mẫu bệnh phẩm, tiếp nhận mẫu bệnh phẩm của người bệnh phải căn cứ vào phiếu yêu cầu xét nghiệm (bản giấy hoặc bản điện tử) có đủ các mục theo mẫu hồ sơ bệnh án, có chữ ký của bác sỹ chỉ định;

+ Việc lấy và tiếp nhận mẫu bệnh phẩm được thực hiện tại các khoa lâm sàng, khoa khám bệnh, khoa xét nghiệm hoặc lấy mẫu bệnh phẩm tại nơi cư trú của người bệnh. Trường hợp người bệnh đang cấp cứu, chăm sóc cấp 1 hoặc theo chỉ định của bác sỹ thì thực hiện lấy mẫu bệnh phẩm tại giường bệnh;

+ Điều dưỡng, kỹ thuật viên thực hiện việc lấy, tiếp nhận mẫu bệnh phẩm; một số xét nghiệm đặc biệt do bác sỹ thực hiện việc lấy mẫu bệnh phẩm theo yêu cầu chuyên môn;

+ Trang thiết bị y tế phục vụ việc lấy, bảo quản và vận chuyển mẫu bệnh phẩm phải có đầy đủ, đúng quy cách, theo hướng dẫn lấy mẫu bệnh phẩm của khoa xét nghiệm;

+ Quản lý việc chuẩn bị dụng cụ trang thiết bị y tế, phối hợp với các khoa khám bệnh và khoa lâm sàng để kiểm tra, giám sát việc lấy và tiếp nhận mẫu bệnh phẩm theo đúng hướng dẫn chuyên môn của Bộ trưởng Bộ Y tế;

+ Phân công người tiếp nhận, kiểm tra mẫu bệnh phẩm đáp ứng các yêu cầu về số lượng, chất lượng, bảo quản, thời gian, điều kiện vận chuyển và lưu trữ mẫu bệnh phẩm.

- Thực hiện kỹ thuật xét nghiệm

+ Bác sỹ, kỹ thuật viên tiến hành xét nghiệm theo nội dung tại phiếu yêu cầu xét nghiệm và tuân thủ quy trình kỹ thuật, quản lý chất lượng, ưu tiên thực hiện trước các xét nghiệm cấp cứu, chăm sóc cấp 1;

+ Quy trình, hướng dẫn thực hiện xét nghiệm phải được lãnh đạo bệnh viện phê duyệt và có sẵn ở nơi làm việc.

- Trả kết quả xét nghiệm

+ Kiểm tra kết quả xét nghiệm và ký trước khi trả kết quả xét nghiệm cho người bệnh. Trong trường hợp kiểm tra kết quả phát hiện sai sót hoặc có nghi ngờ phải đối chiếu với khoa lâm sàng, khi cần thiết phải thực hiện xét nghiệm lại;

+ Khoa xét nghiệm trả kết quả xét nghiệm với thông tin ghi rõ ràng, đúng thời gian theo quy định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

- Lưu hồ sơ và xử lý bệnh phẩm sau xét nghiệm

+ Hồ sơ xét nghiệm phải được lưu trữ đầy đủ các thông tin: tên xét nghiệm, tên người lấy mẫu bệnh phẩm, loại mẫu bệnh phẩm, thời gian lấy, tiếp nhận mẫu bệnh phẩm, phương pháp xét nghiệm, kết quả mẫu kiểm tra chất lượng (nếu có), số lô và hạn sử dụng thuốc thử chính, tên người thực hiện xét nghiệm, kết quả, kết luận xét nghiệm, người ký kết quả xét nghiệm;

+ Lưu mẫu bệnh phẩm theo yêu cầu đối với các loại xét nghiệm, bệnh phẩm còn lại sau xét nghiệm chỉ được hủy khi kết quả xét nghiệm đã được ký.