Cúng khai hạ mùng 7 Tết Nguyên Đán 2025 là phong tục gì? Lễ cúng khai hạ gồm những gì và cách chuẩn bị ra sao?

Cúng khai hạ mùng 7 Tết là phong tục gì?

Cúng khai hạ vào mùng 7 Tết là một nghi lễ quan trọng trong dịp Tết Nguyên Đán, mang đậm giá trị văn hóa và tín ngưỡng của người dân Việt Nam. Đây là một phong tục không thể thiếu trong các gia đình Việt, nhằm tạ ơn các vị thần linh, tổ tiên đã bảo vệ gia đình trong năm qua, đồng thời cầu mong một năm mới bình an, thịnh vượng. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về ý nghĩa và cách thức tổ chức lễ cúng này. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích về phong tục cúng khai hạ, những lễ vật cần có và cách chuẩn bị lễ cúng đúng cách.

Cúng khai hạ mùng 7 Tết là một phong tục truyền thống của người Việt, diễn ra vào ngày mùng 7 Tết Nguyên Đán. Đây là ngày cuối cùng của kỳ nghỉ Tết, khi mọi công việc, sinh hoạt trở lại bình thường. Trong tín ngưỡng dân gian, mùng 7 Tết là ngày các thần linh, tổ tiên kết thúc thời gian nghỉ ngơi, bắt đầu quay lại với công việc bảo vệ, che chở cho gia đình và giúp đỡ công việc làm ăn trong năm mới. Việc tổ chức lễ cúng khai hạ không chỉ là để tạ ơn các vị thần linh mà còn để cầu mong sức khỏe, tài lộc và sự thịnh vượng trong năm mới.

Lễ cúng khai hạ không phải là một lễ lớn như các nghi lễ trong ngày Tết, nhưng nó rất quan trọng, thể hiện sự tôn kính, lòng thành của gia chủ đối với tổ tiên và các thần linh. Mặc dù có thể không giống như lễ cúng ông Công, ông Táo hay cúng ông Công ông Táo vào 23 tháng Chạp, nhưng cúng khai hạ cũng là một phần không thể thiếu trong mạch văn hóa tín ngưỡng của người Việt trong dịp đầu năm.

Cúng khai hạ mùng 7 Tết Nguyên Đán 2025 lả phong tục gì? Lễ cúng khai hạ gồm những gì và cách chuẩn bị ra sao? (Hình từ Internet)

Lễ cúng khai hạ gồm những gì?

- Lễ vật trong lễ cúng khai hạ mùng 7 Tết không quá cầu kỳ nhưng vẫn đầy đủ để thể hiện lòng thành kính của gia chủ. Các lễ vật chính cần có bao gồm:

[1] Mâm ngũ quả: Đây là món không thể thiếu trong bất kỳ lễ cúng nào của người Việt, đặc biệt là trong Tết Nguyên Đán. Mâm ngũ quả thường có các loại quả tượng trưng cho sự may mắn, tài lộc và phúc đức, như chuối, cam, bưởi, táo, dưa hấu. Mỗi loại quả đều mang một ý nghĩa riêng: chuối tượng trưng cho sự sum vầy, cam mang lại sự phát tài, bưởi là biểu tượng của sự đầy đủ, táo đại diện cho sự bình an và dưa hấu thể hiện sự sung túc.

[2] Món ăn chính: Mâm cúng khai hạ thường bao gồm các món ăn đơn giản nhưng trang trọng, thể hiện lòng thành của gia chủ. Một số món ăn phổ biến trong lễ cúng khai hạ là xôi, bánh chưng, thịt gà luộc, nem, bánh mứt... Các món ăn này không chỉ là để bày tỏ lòng hiếu kính đối với tổ tiên, mà còn mang đến sự dồi dào, đầy đủ cho gia đình.

[3] Hương, nến, trà và rượu: Hương và nến dùng để thắp sáng không gian cúng, tạo không khí linh thiêng, trang trọng. Trà và rượu là hai món lễ vật không thể thiếu, tượng trưng cho sự kính trọng và lòng thành của gia chủ. Việc dâng trà và rượu cũng mang ý nghĩa mời các vị thần linh, tổ tiên hưởng lộc và gia hộ cho gia đình.

[4] Vàng mã và giấy cúng: Các gia đình thường chuẩn bị vàng mã để đốt trong ngày khai hạ, với ý nghĩa gửi gắm những lời chúc tốt đẹp, cầu mong thần linh, tổ tiên phù hộ cho gia đình trong năm mới. Tuy nhiên, việc đốt vàng mã cần lưu ý tránh lãng phí và thực hiện đúng cách để không ảnh hưởng đến phong thủy gia đình.

[5] Muối và gạo: Muối và gạo là hai vật phẩm đơn giản nhưng rất quan trọng, tượng trưng cho sự sung túc và đủ đầy trong cuộc sống. Các gia đình có thể bày muối và gạo trên mâm cúng để cầu mong một năm mới ổn định, đủ đầy.

- Cách chuẩn bị lễ cúng khai hạ mùng 7 Tết:

Để lễ cúng khai hạ mùng 7 Tết diễn ra trang nghiêm và đúng nghi thức, gia chủ cần chú ý đến một số điểm quan trọng trong việc chuẩn bị:

[1] Lựa chọn thời điểm cúng: Thời điểm cúng khai hạ tốt nhất là vào sáng sớm ngày mùng 7 Tết, khi gia đình đã hoàn tất các công việc chuẩn bị và có thể dành thời gian trang trọng cho nghi lễ. Giờ cúng thích hợp thường vào khoảng từ 6h đến 7h sáng, khi ánh sáng đầu tiên của ngày mới chiếu rọi, tượng trưng cho một khởi đầu mới mẻ và may mắn.

[2] Dọn dẹp bàn thờ: Trước khi cúng, gia chủ cần dọn dẹp bàn thờ sạch sẽ, lau chùi các vật phẩm trên bàn thờ như tượng thần, di ảnh tổ tiên, khay hương. Môi trường sạch sẽ, gọn gàng trên bàn thờ thể hiện sự tôn kính và lòng thành của gia chủ.

[3] Bày lễ vật: Các lễ vật cần được bày gọn gàng, trang trọng trên mâm cúng. Mâm ngũ quả và các món ăn cần được chuẩn bị tươi ngon, không hỏng hóc. Lưu ý rằng các lễ vật phải được sắp xếp sao cho hài hòa và đẹp mắt, tránh lộn xộn, thể hiện sự trang trọng.

[4] Thắp hương và cầu nguyện: Sau khi bày lễ vật, gia chủ cần thắp hương và cầu nguyện trước bàn thờ, bày tỏ lòng biết ơn đối với tổ tiên và các vị thần linh. Lời cầu nguyện cần thành tâm và cầu mong một năm mới bình an, may mắn, sức khỏe dồi dào, tài lộc phát triển.

[5] Đốt vàng mã và giấy cúng: Vàng mã cần được đốt sau khi hoàn tất các nghi thức thắp hương. Tuy nhiên, việc đốt vàng mã không nên quá lãng phí và phải thực hiện đúng quy tắc, tránh gây ảnh hưởng không tốt đến phong thủy của gia đình.

Cúng khai hạ mùng 7 Tết là một phong tục quan trọng trong dịp Tết Nguyên Đán, giúp người dân Việt Nam thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên và các vị thần linh, đồng thời cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng. Mâm cúng khai hạ bao gồm các lễ vật đơn giản nhưng đầy ý nghĩa, từ mâm ngũ quả đến các món ăn truyền thống và các vật phẩm như hương, nến, vàng mã. Việc chuẩn bị lễ cúng khai hạ cần được thực hiện một cách trang nghiêm và thành kính, nhằm mang lại sự bình an, may mắn và tài lộc cho gia đình trong năm mới.

Văn cúng mùng 7 Tết?

Dưới đây là văn cúng mùng 7 Tết, gia chủ có thể tham khảo:

Kính lạy:

- Đức vua, Đức Hoàng, các vị thần linh, gia tiên, tổ khảo, tổ tỉ

- Thần linh cai quản đất đai, các bậc tiền hiền, hậu hiền trong dòng họ

Hôm nay là ngày mùng 7 tháng Giêng năm 2025, gia đình chúng con thành kính sắm sửa lễ vật, hương hoa, trái cây dâng lên các ngài. Chúng con xin được kính cẩn khấn vái, mong các ngài chứng giám lòng thành của gia đình chúng con.
Kính xin các ngài cho phép gia đình chúng con được hoàn tất lễ cúng hạ nêu, tạ ơn các ngài đã phù hộ độ trì cho gia đình chúng con trong năm qua.

Xin các ngài hãy tiếp tục phù hộ gia đình chúng con trong năm mới này, cho con cháu trong gia đình được an khang, thịnh vượng, sức khỏe dồi dào, làm ăn thuận lợi, tài lộc dồi dào, gia đạo hòa thuận, công danh sự nghiệp thành công.
Nguyện xin các ngài gia hộ cho gia đình chúng con đón Tết bình an, mọi điều tốt lành sẽ đến trong năm mới.

Chúng con xin thành kính tạ ơn!

Nam mô A Di Đà Phật.

Lưu ý: Văn khấn này có thể được thay đổi sao cho phù hợp với tín ngưỡng và hoàn cảnh của gia đình. Gia chủ cần đọc khấn một cách trang nghiêm và thành kính trong suốt nghi lễ, để thể hiện sự tôn kính đối với tổ tiên và các vị thần linh.