Trình tự kiểm tra giám sát đối với hành lý của người xuất cảnh từ 15/08/2025

Ngày 04/8/2025, Cục trưởng Cục Hải quan ban hành Quyết định 1179/QĐ-CHQ năm 2025 (có hiệu lực thi hành từ 15/08/2025) về Quy trình kiểm tra, giám sát hải quan đối với hành lý của người xuất cảnh, nhập cảnh; phương tiện xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh; phương tiện ra, vào cửa khẩu biên giới đường bộ.

Trình tự kiểm tra giám sát đối với hành lý của người xuất cảnh từ 15/08/2025

Căn cứ Điều 8 Quyết định 1179/QĐ-CHQ năm 2025 quy định về trình tự kiểm tra giám sát đối với hành lý của người xuất cảnh như sau:

Bước 1: Phân tích thông tin người xuất cảnh

- Thu thập, phân tích thông tin trên cơ sở thông tin về đối tượng trọng điểm trong hệ thống quản lý rủi ro, lịch sử vi phạm của người xuất cảnh tại Hải quan cửa khẩu và thông tin nhận được trước khi phương tiện vận tải xuất cảnh đến cửa khẩu (nếu có).

- Đề xuất áp dụng biện pháp nghiệp vụ kiểm tra, giám sát hải quan theo quy định, theo kế hoạch đã xây dựng.

- Cập nhật thông tin đối tượng có rủi ro cao vào Hệ thống (nếu có).

Bước 2: Giám sát hành lý của người xuất cảnh

- Công chức Hải quan được phân công giám sát qua hệ thống camera (nếu có) thực hiện giám sát theo luồng hành khách xuất cảnh tại khu vực cửa khẩu đường bộ bao gồm:

+ Toàn bộ khu vực phương tiện vận tải xuất cảnh dừng, đỗ tại cửa khẩu.

+ Khu vực chờ làm thủ tục xuất cảnh trong Nhà kiểm soát liên hợp.

+ Khu vực hạn chế, cách ly trong Nhà kiểm soát liên hợp, khu vực cửa khẩu cho đến khi hành khách xuất cảnh sang nước nhập cảnh.

+ Trong quá trình giám sát qua hệ thống camera, trường hợp phát hiện đối tượng có rủi ro cao, đối tượng nghi vấn, có dấu hiệu vi phạm pháp luật hải quan thì kịp thời thông báo, phối hợp với công chức Hải quan trong ca trực tổ chức thực hiện các biện pháp kiểm tra, giám sát phù hợp theo quy định.

- Công chức Hải quan giám sát trực tiếp thực hiện.

+ Giám sát toàn bộ quá trình hành lý của người xuất cảnh từ khi rời khỏi phương tiện vận tải hành khách để đi vào bên trong Nhà kiểm soát liên hợp (khu vực chờ làm thủ tục xuất cảnh) hoặc khu vực Kiểm tra hải quan tại cửa khẩu.

+ Trường hợp sử dụng chó nghiệp vụ phát hiện nghi vấn có dấu hiệu vi phạm pháp luật hải quan thì công chức giám sát trực tiếp thực hiện áp dụng các biện pháp kiểm tra, giám sát phù hợp theo quy định.

+ Trong quá trình giám sát trực tiếp, công chức hải quan quan sát cử chỉ, hành động, lời nói, thái độ, các biểu hiện tâm lý của người xuất cảnh để phân loại và áp dụng các biện pháp kiểm tra, giám sát phù hợp theo quy định.

- Cập nhật thông tin giám sát khi có thông tin nghi vấn.

Bước 3: Soi chiếu hành lý của người xuất cảnh

- Công chức hải quan thực hiện soi chiếu hành lý của người xuất cảnh theo phân công của lãnh đạo Hải quan cửa khẩu.

- Phân tích hình ảnh hành lý và xử lý như sau:

+ Kết quả soi chiếu không phát hiện nghi vấn thực hiện giám sát hành lý của người xuất cảnh vào khu vực cách ly.

+ Trường hợp soi chiếu phát hiện nghi vấn, đánh dấu vị trí nghi vấn, lưu hình ảnh soi chiếu có nghi vấn và yêu cầu người xuất cảnh đến khu vực kiểm tra hải quan.

+ Cập nhật thông tin kết quả soi chiếu vào so nhật ký hoặc hệ thống theo quy định.

++ Trường hợp tại các khu vực cửa khẩu chưa được trang bị máy soi hoặc máy soi bị hỏng, công chức Hải quan thực hiện kiểm tra thực tế hành lý dựa trên lựa chọn ngẫu nhiên hành khách xuất cảnh hoặc theo đánh giá rủi ro. Việc kiểm tra thực hiện theo khoản 4 Điều 8 Quyết định 1179/QĐ-CHQ năm 2025.

Trình tự kiểm tra giám sát đối với hành lý của người xuất cảnh từ 15/08/2025 (Hình ảnh Internet)

Việc kiểm tra phát hiện hành lý của người xuất cảnh vi phạm thì xử lý như thế nào?

Căn cứ khoản 4 Điều 8 Quyết định 1179/QĐ-CHQ năm 2025, khi kiểm tra thực tế phát hiện hành lý của người xuất cảnh vi phạm thì lập biên bản vi phạm hành chính và thực hiện như sau:

- Đối với người xuất cảnh có hàng hóa phải làm thủ tục xuất khẩu thì chuyển bộ phận làm thủ tục hải quan và xử lý theo quy định của pháp luật.

- Trường hợp người xuất cảnh mang theo tiền mặt ngoại tệ, tiền mặt Việt Nam đồng, kim loại quý, đá quý vượt định mức quy định, hàng hóa phải có giấy phép chuyên ngành không xuất trình được giáp phép tại thời điểm kiểm tra thì xử lý theo quy định của pháp luật.

- Trường hợp kiểm tra thực tế phát hiện hành lý có chứa chất nghi là ma túy thực hiện theo Quyết định 58/QĐ-CHQ năm 2025 của Cục trưởng Cục Hải quan ban hành Quy trình kiểm soát ma túy của lực lượng hải quan thay thế Quyết định 3131/QĐ-TCHQ năm 2021 của Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan về việc ban hành quy trình phát hiện, ngăn chặn, xử lý vụ việc mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy của lực lượng hải quan.

- Trường hợp phát hiện trong hành lý có hàng hóa cấm xuất khẩu, tạm ngừng xuất khẩu cất giấu trong hành lý; hàng hóa dễ hư hỏng, hàng hóa khác ảnh hưởng đến Môi trường, sức khỏe con người, nếu có vi phạm pháp luật thì xử lý theo quy định.

Trường hợp có căn cứ cho rằng người xuất cảnh mang theo hành lý, hàng hóa có dấu hiệu vi phạm pháp luật hải quan nếu không tiến hành khám ngay thì sẽ bị tẩu tán, tiêu hủy thì báo cáo người có thẩm quyền ra quyết định khám người theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012.

- Kết thúc quá trình kiểm tra, cập nhật thông tin kết quả kiểm tra vào sổ theo dõi hoặc hệ thống theo quy định.