Nghị quyết 187/2025/QH15 chính sách đặc thù về dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

Nghị quyết 187/2025/QH15 chính sách đặc thù về dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng (Hình từ Internet)

Nghị quyết 187/2025/QH15 cơ chế đặc thù về dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

Nghị quyết 187/2025/QH15 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XV, Kỳ họp bất thường lần thứ 9 thông qua ngày 19 tháng 02 năm 2025 với mục tiêu Xây dựng tuyến đường sắt mới hiện đại, đồng bộ nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải nội địa, liên vận quốc tế giữa Việt Nam và Trung Quốc; tạo động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững, phát huy lợi thế trên hành lang kinh tế Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, bảo đảm kết nối hiệu quả các mạng lưới đường sắt trong nước và quốc tế, gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; thúc đẩy tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; góp phần hiện thực hóa mục tiêu, nhiệm vụ theo Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII và các Nghị quyết của Đảng.

Cụ thể, đối với dự án dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng được hưởng những cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt được quy định tại Điều 3 Nghị quyết 187/2025/QH15 như sau:

[1] Trong quá trình thực hiện Dự án, Thủ tướng Chính phủ được quyết định:

- Phát hành trái phiếu Chính phủ cho Dự án để bổ sung cho phần thiếu hụt so với dự toán và kế hoạch đầu tư công hằng năm đã được Quốc hội phê duyệt mà không làm tăng bội chi ngân sách nhà nước;

- Huy động vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vốn vay ưu đãi nước ngoài để thực hiện Dự án và không phải lập Đề xuất dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài; áp dụng theo quy định của nhà tài trợ nước ngoài trong trường hợp pháp luật Việt Nam chưa có quy định hoặc đã có quy định nhưng khác với quy định của nhà tài trợ nước ngoài;

- Sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương hằng năm (nếu có) và các nguồn vốn hợp pháp khác cho Dự án trong trường hợp dự toán ngân sách nhà nước bố trí hằng năm không đáp ứng tiến độ. Việc sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi không phải thực hiện theo thứ tự ưu tiên theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước

[2] Dự án được ưu tiên không phải thực hiện việc thẩm định khả năng cân đối vốn theo quy định của Luật Đầu tư công.

[3] Có cơ chế về phát triển, khai thác quỹ đất và giá trị tăng thêm từ đất vùng phụ cận ga đường sắt:

- Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức lập, điều chỉnh quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết vùng phụ cận ga đường sắt để xác định vị trí, ranh giới, diện tích đất thu hồi. Trong vùng phụ cận, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được quyết định các chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, các yêu cầu về không gian và sử dụng đất khác với quy định tại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia nhưng phải bảo đảm đáp ứng về hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; điều chỉnh chức năng sử dụng các khu đất trong vùng phụ cận ga đường sắt để khai thác quỹ đất và giá trị tăng thêm từ đất;

- Đối với khu vực đã có quy hoạch đô thị và nông thôn, quy hoạch sử dụng đất được phê duyệt nhưng khi lập, điều chỉnh quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt có đề xuất mới, khác với nội dung quy hoạch đã được phê duyệt thì quyết định phê duyệt quy hoạch vùng phụ cận có giá trị thay thế và không phải làm thủ tục điều chỉnh quy hoạch đã được phê duyệt trước đó;

- Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định sử dụng ngân sách địa phương để triển khai dự án đầu tư công độc lập thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt để tạo quỹ đất nhằm phát triển đô thị theo quy định của pháp luật; d) Đối với số tiền thu được từ khai thác quỹ đất vùng phụ cận ga đường sắt sau khi trừ đi các chi phí có liên quan theo quy định của pháp luật, chính quyền địa phương cấp tỉnh được giữ lại 50% và nộp 50% vào ngân sách trung ương để cân đối ngân sách nhà nước đầu tư cho Dự án.

[4] Ưu đãi về khai thác khoáng sản nhóm IV và khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường thuộc khoáng sản nhóm III theo quy định của Luật Địa chất và khoáng sản (sau đây gọi là khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường) phục vụ Dự án.

- Ưu đãi đối với các mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường đã được cấp phép, đang hoạt động, còn thời hạn khai thác hoặc đã hết thời hạn khai thác, còn trữ lượng nhưng chưa thực hiện thủ tục đóng cửa mỏ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định

- Ưu đãi đối với các mỏ khoáng sản nằm trong hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ Dự án nhưng chưa cấp Giấy phép khai thác. (*) Chi tiết được quy định tại điểm b khoản 4 Điều 3 Nghị quyết 187/2025/QH15.

- Ưu đãi đề xuất bổ sung mới các mỏ khoáng sản vào hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ Dự án; việc quản lý, khai thác, sử dụng khoáng sản tại các mỏ khoáng sản bổ sung mới thực hiện như quy định tại (*) trong trường hợp đã khai thác hết trữ lượng khoáng sản tại các mỏ khoáng sản nằm trong hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ Dự án nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu cung cấp vật liệu xây dựng cho Dự án.

[5] Có cơ chế về bãi đổ chất thải rắn xây dựng và tầng đất mặt của đất chuyên trồng lúa nước. Chi tiết được quy định tại khoản 5 Điều 3 Nghị quyết 187/2025/QH15.

[6] Ưu tiên phát triển khoa học, công nghệ và đào tạo phát triển nguồn nhân lực cho Dự án. Chi tiết được quy định tại khoản 6 Điều 3 Nghị quyết 187/2025/QH15.

[7] Ưu tiên về phát triển công nghiệp và chuyển giao công nghệ. Chi tiết được quy định tại khoản 7 Điều 3 Nghị quyết 187/2025/QH15.

[8] Có cơ chế về thẩm quyền quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án, điều chỉnh Dự án. Chi tiết được quy định tại khoản 8 Điều 3 Nghị quyết 187/2025/QH15.

[9] Ưu tiên công trình nhà ga đường sắt, công trình cầu thuộc Dự án không phải thi tuyển phương án kiến trúc. Chi tiết được quy định tại khoản 9 Điều 3 Nghị quyết 187/2025/QH15.

[10] Có cơ chế về công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Chi tiết được quy định tại khoản 10 Điều 3 Nghị quyết 187/2025/QH15.

[11] Có cơ chế về chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác và tạm sử dụng rừng. Chi tiết được quy định tại khoản 11 Điều 3 Nghị quyết 187/2025/QH15.

[12] Có cơ chế về Về lập tổng mức đầu tư, dự toán gói thầu. Chi tiết được quy định tại khoản 13 Điều 3 Nghị quyết 187/2025/QH15.

[13] Có cơ chế, chính sách bảo đảm phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Chi tiết được quy định tại khoản 13 Điều 3 Nghị quyết 187/2025/QH15.

[14] Ưu tiên trường hợp việc lập, thẩm định, phê duyệt Dự án có nội dung khác với quy hoạch có liên quan thì Dự án được phê duyệt mà không phải thực hiện thủ tục điều chỉnh quy hoạch. Chi tiết được quy định tại khoản 14 Điều 3 Nghị quyết 187/2025/QH15.

[15] Ưu tiên cho phép chủ đầu tư được triển khai thực hiện đồng thời việc lập, thẩm định, phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế xây dựng sau thiết kế cơ sở, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu. Chi tiết được quy định tại khoản 15 Điều 3 Nghị quyết số 187/2025/QH15.

[16] Ưu tiên cho phép áp dụng hình thức chỉ định thầu các gói thầu thuộc Dự án. Chi tiết được quy định tại khoản 16 Điều 3 Nghị quyết 187/2025/QH15.

Như vậy. dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng là dự án mang tính chiến lược nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải nội địa, liên vận quốc tế giữa Việt Nam và Trung Quốc; tạo động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững, thúc đẩy tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Chính vì vậy việc ban hành những cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt góp phần tạo điều kiện thúc đẩy dự án hoàn thành sớm và mang lại nhiều hiệu quả.