Thành phần gia đình là gì? Cách hiểu và khai trong sơ yếu lý lịch

Khi điền sơ yếu lý lịch, hồ sơ công chức hoặc mẫu lý lịch 2C, nhiều người dễ bối rối khi gặp mục “Thành phần gia đình”. Đây là khái niệm không còn được nhắc nhiều trong cuộc sống hiện đại, nhưng vẫn xuất hiện trong các mẫu hồ sơ vì liên quan đến thông tin xuất thân và nghề nghiệp của bố mẹ. 

Thành phần gia đình là gì? Vì sao có khái niệm này?

“Thành phần gia đình” là cách gọi dùng để phân loại gia đình theo nguồn gốc giai cấp và nghề nghiệp của bố mẹ, dòng họ trong từng giai đoạn lịch sử. Trước đây, xã hội Việt Nam sử dụng các nhóm như cố nông, bần nông, trung nông, phú nông, địa chủ, tư sản… để mô tả vị trí kinh tế - xã hội của một gia đình. Việc phân loại này chủ yếu phục vụ quản lý xã hội trong bối cảnh lịch sử cũ.

Ngày nay, các nhóm nêu trên hầu như không còn được sử dụng trong đời sống hoặc tuyển dụng. Tuy vậy, mục “Thành phần gia đình” vẫn được giữ lại trong một số mẫu hồ sơ vì nó giúp cơ quan, tổ chức có thông tin tổng quan về hoàn cảnh xuất thân và nghề nghiệp của cha mẹ. Trong bối cảnh hiện đại, việc hiểu đúng mục này đơn giản chỉ là xác định bố mẹ làm nghề gì và gia đình thuộc nhóm nghề - kinh tế nào.

Nói cách khác: đây không còn là tiêu chí phân loại xã hội, mà chỉ là một trường thông tin hành chính cần kê khai rõ ràng.

Thành phần gia đình là gì? Cách hiểu và khai trong sơ yếu lý lịch (Hình từ Internet)

Thành phần gia đình gồm những loại nào?

Dù khái niệm xuất phát từ lịch sử, có thể hiểu theo nghề nghiệp hiện tại của bố mẹ hoặc nghề truyền thống của gia đình. Một số nhóm phổ biến dễ hình dung:

1. Nhóm nông nghiệp

- Nông dân: trồng trọt, chăn nuôi, làm ruộng, làm rẫy.

- Làm nghề thuần nông: chỉ làm nông nghiệp, không kinh doanh thêm.

2. Nhóm công nhân - lao động

- Công nhân: làm việc trong nhà máy, xí nghiệp, dây chuyền sản xuất.

- Lao động phổ thông: làm việc tay chân, không yêu cầu chuyên môn cao.

3. Nhóm công chức - viên chức

- Công chức: làm việc trong cơ quan Nhà nước.

- Viên chức: giáo viên, y tá, bác sĩ bệnh viện công lập…

4. Nhóm kinh doanh - thương mại

- Tiểu thương: kinh doanh nhỏ tại chợ hoặc hộ gia đình.

- Kinh doanh cá thể: mở cửa hàng, buôn bán ổn định.

- Chủ doanh nghiệp nhỏ: có đăng ký kinh doanh, có người làm công.

5. Nhóm quân đội - công an

- Bộ đội (Quân đội nhân dân Việt Nam)

- Công an (Công an nhân dân Việt Nam)

6. Nhóm dịch vụ - nghề tự do

- Nhóm nghề dịch vụ và lao động tự do: thợ điện, thợ hồ, thợ xây, tài xế, giao hàng…

- Tự làm - tự kiếm thu nhập, không thuộc nhóm công chức/công nhân.

7. Nhóm đặc biệt (ít gặp)

- Nghề truyền thống: làm muối, làm biển, làm nghề thủ công gia đình.

- Nghề gắn với hợp tác xã, tập đoàn sản xuất cũ.

Điều người kê khai cần làm chỉ là chọn nhóm phù hợp với nghề của cha mẹ, không cần viết quá chi tiết hoặc dùng từ ngữ mang tính lịch sử mà người kê khai không chắc chắn.

Khi nào cần khai thành phần gia đình? Ba trường hợp dễ gặp nhất

Không phải lúc nào cũng cần khai thành phần gia đình. Dưới đây là 3 tình huống thường xuyên xuất hiện:

1. Khi lập sơ yếu lý lịch xin việc

Các mẫu SYLL bán sẵn trên thị trường đều có mục này. Nhà tuyển dụng không đánh giá ứng viên qua mục này, nhưng cần thông tin để kiểm tra bộ hồ sơ nếu ứng viên trúng tuyển và hoàn thiện thủ tục nhân sự.

Để xem hướng dẫn chi tiết từng trường hợp và cách ghi cụ thể, có thể tham khảo nội dung: Cách ghi thành phần gia đình trong sơ yếu lý lịch xin việc chuẩn nhất

Để thuận tiện trong quá trình chuẩn bị hồ sơ, có thể tải hai mẫu sơ yếu lý lịch thông dụng dưới đây và điền trực tiếp:

- Mẫu Sơ yếu lý lịch (bản 1 - tải về)

- Mẫu Sơ yếu lý lịch (bản 2 - tải về)

Hai mẫu này đều có đầy đủ mục thông tin cá nhân, quan hệ gia đình và phần dành cho xác nhận của cơ quan/địa phương, phù hợp để sử dụng khi hoàn thiện hồ sơ xin việc.

2. Khi tham gia tuyển dụng vào cơ quan Nhà nước

Đối tượng phải khai gồm:

- Công chức, viên chức

- Quân đội, công an

- Hồ sơ Đảng viên hoặc quần chúng ưu tú

Các cơ quan này thường yêu cầu kê khai chi tiết về bố, mẹ, nghề nghiệp, thành phần xuất thân để đối chiếu với hồ sơ gốc.

3. Khi điền lý lịch học sinh - sinh viên

Một số trường yêu cầu học sinh/sinh viên khai thông tin gia đình để phục vụ quản lý hồ sơ, xác định hoàn cảnh hoặc xét các chế độ hỗ trợ.

Tóm lại, chỉ khai khi biểu mẫu yêu cầu, không cần chủ động nộp thông tin này trong mọi thủ tục hành chính.

Thành phần gia đình có ảnh hưởng khi xin việc không?

Trong tuyển dụng hiện đại, thành phần gia đình không còn là tiêu chí đánh giá ứng viên.. Hai yếu tố được quan tâm nhiều hơn là:

- CV xin việc có rõ ràng hay không

- Kinh nghiệm - kỹ năng có phù hợp với vị trí không

Mục “Thành phần gia đình” chỉ mang tính hành chính. Việc kê khai rõ ràng giúp doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ ứng viên khi nhận việc, hoặc đối chiếu thông tin trong giai đoạn xác minh.

Trường hợp còn thiếu CV hoặc cần tạo nhanh CV online chuẩn, có thể sử dụng công cụ: https://nhansu.vn/tao-cv/mau-cv.html

Tóm lại: thành phần gia đình không ảnh hưởng đến quyết định tuyển dụng. Tuy nhiên, kê khai đúng - rõ ràng giúp hồ sơ hoàn chỉnh, tránh phải sửa lại.

5 hiểu lầm thường gặp về thành phần gia đình

Hiểu lầm 1: Phải ghi theo kiểu “cố nông - bần nông - trung nông - địa chủ”

Thực tế: các nhóm này ít dùng hiện nay. Chỉ cần ghi theo nghề nghiệp thực tế của bố mẹ.

Hiểu lầm 2: Ghi sai là bị loại hồ sơ

Doanh nghiệp không quan tâm một cá nhân thuộc thành phần nào. Điều quan trọng là hồ sơ đầy đủ và thông tin không mâu thuẫn.

Hiểu lầm 3: Không biết nghề của bố mẹ thì để trống

Nhiều người bỏ qua mục này. Nên ghi rõ: “Lao động tự do”, “Làm nông”, “Kinh doanh nhỏ”… thay vì để trống.

Hiểu lầm 4: Phải có giấy xác nhận của phường/xã

Không đúng. Thành phần gia đình là thông tin tự khai, không cần xác nhận trừ khi mẫu hồ sơ yêu cầu riêng.

Hiểu lầm 5: Thành phần gia đình và thành phần bản thân giống nhau

- Thành phần gia đình: nghề nghiệp, xuất thân của bố mẹ.

- Thành phần bản thân: công việc - vị trí - nghề của chính người kê khai.

Việc phân biệt hai mục này giúp hồ sơ rõ ràng và tránh nhầm lẫn khi điền.

Nắm rõ thành phần gia đình không phải để phân loại từng cá nhân, mà để kê khai đúng khi làm hồ sơ xin việc, hồ sơ công chức hoặc các biểu mẫu của Nhà nước. Chỉ cần hiểu theo nghề nghiệp của bố mẹ và ghi rõ ràng là đã đáp ứng yêu cầu. Khi đã hoàn thiện phần lý lịch, có thể tiếp tục chuẩn bị CV, đơn xin việc và tìm việc làm phù hợp trên NhanSu.vn để quá trình ứng tuyển diễn ra thuận lợi hơn.