Từ khóa gợi ý:
Không tìm thấy từ khóa phù hợp
Việc làm có thể bạn quan tâm
Không tìm thấy việc làm phù hợp

Y pháp và pháp y có giống nhau không?

Y pháp và pháp y có giống nhau không? Giám định viên pháp y phải có kinh nghiệm hoạt động thực tế ra sao?

Đăng bài: 10:47 08/12/2025

Y pháp và pháp y có giống nhau không?

Y pháp là ngành pháp luật điều chỉnh mọi hoạt động y tế và hành nghề y. Nó quy định quyền – nghĩa vụ – trách nhiệm pháp lý của bác sĩ, bệnh viện và bệnh nhân, đồng thời xử lý sai sót chuyên môn, vi phạm đạo đức nghề nghiệp trong y học.

Pháp y là ngành y học ứng dụng phục vụ pháp luật, chuyên dùng kiến thức y học (giải phẫu, sinh lý, hóa học, di truyền...) để giám định tử thi, thương tích, ADN, độc chất... nhằm giúp cơ quan điều tra, truy tố, xét xử.

Theo đó, Y pháp và pháp y không giống nhau, sau đây bảng so sánh cụ thể chi tiết hơn về Y pháp và pháp y:

Tiêu chí

Pháp y

Y pháp

1. Định nghĩa

một chuyên ngành y học ứng dụng các kiến thức sinh học, giải phẫu, bệnh học, hóa học, di truyền học… để phục vụ pháp luật, đặc biệt trong điều tra hình sự, dân sự, tai nạn, giám định.

một lĩnh vực pháp luật điều chỉnh mọi quan hệ pháp lý phát sinh trong quá trình khám chữa bệnh, quản lý y tế và hành nghề y.

2. Bản chất

y học trong lĩnh vực pháp luật – nghĩa là y học hỗ trợ pháp luật tìm ra sự thật.

pháp luật trong lĩnh vực y học – nghĩa là luật pháp điều chỉnh các hành vi y tế.

3. Mục tiêu chính

- Xác định nguyên nhân và cơ chế tử vong.

- Xác định mức độ thương tích, thời gian chết, ADN, chất độc.

- Giúp cơ quan tố tụng (Công an, Viện kiểm sát, Tòa án) có bằng chứng y học khách quan.

- Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người hành nghề y và bệnh nhân.

- Đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật y tế.

- Xử lý sai phạm chuyên môn, đạo đức, hoặc vi phạm pháp lý trong hành nghề.

4. Phạm vi áp dụng

- Vụ án hình sự (giết người, tai nạn, bạo hành, xâm hại…).

- Vụ án dân sự (xác định thương tật, năng lực hành vi...).

- Giám định hành chính (xác định nguyên nhân chết bất thường).

- Luật khám bệnh, chữa bệnh.

- Luật bảo hiểm y tế, Luật dược, Luật hiến mô - tạng.

- Quy định về đạo đức nghề nghiệp, cấp chứng chỉ hành nghề, xử lý sai sót y khoa.

5. Ví dụ công việc cụ thể

- Khám nghiệm tử thi để xác định nguyên nhân chết (do bệnh, do bạo lực, do chất độc...).

- Giám định thương tích trong các vụ bạo hành, tai nạn, ẩu đả.

- Giám định ADN xác định danh tính hoặc huyết thống.

- Phân tích chất độc, rượu, thuốc trong máu.

- Tham gia phiên tòa với tư cách chuyên gia pháp y.

- Giải quyết tranh chấp y khoa giữa bệnh nhân và bệnh viện.

- Tư vấn pháp lý cho cơ sở y tế về quy trình khám chữa bệnh, cấp phép, quảng cáo.

- Xác định trách nhiệm hành chính hoặc hình sự của bác sĩ khi có sai sót y khoa.

- Đánh giá tính hợp pháp của quy trình chuyên môn (phẫu thuật, kê đơn, lưu hồ sơ…).

6. Người thực hiện

- Bác sĩ pháp y: được đào tạo chuyên sâu, hiểu cả y học và luật.

- Kỹ thuật viên pháp y: hỗ trợ trong khám nghiệm, bảo quản mẫu vật, phân tích ADN.

- Chuyên viên phòng giám định pháp y của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng hoặc Sở Y tế.

- Bác sĩ, luật sư, chuyên viên pháp chế y tế, thanh tra y tế.

- Cán bộ quản lý nhà nước trong lĩnh vực y tế (Bộ Y tế, Sở Y tế).

- Tổ chức hành nghề y tư nhân, bệnh viện, phòng khám khi tham gia quản lý và tuân thủ pháp luật.

7. Mối quan hệ với pháp luật

Gián tiếp: cung cấp bằng chứng y học giúp cơ quan pháp luật kết luận vụ án. Pháp y không xét xử, chỉ cung cấp kết quả giám định khách quan.

Trực tiếp: là bộ phận của hệ thống pháp luật y tế, quy định nghĩa vụ, quyền, trách nhiệm và hình phạt trong lĩnh vực y học.

8. Kiến thức nền tảng

- Giải phẫu học.

- Sinh lý học.

- Hóa học pháp y (độc chất, rượu, ma túy...).

- ADN – Di truyền học.

- Tố tụng hình sự.

- Luật khám bệnh, chữa bệnh.

- Luật dân sự, hình sự (liên quan sai sót y khoa).

- Luật bảo hiểm y tế.

- Đạo đức nghề nghiệp và quy tắc hành nghề y.

9. Đào tạo chuyên ngành

- Có chuyên ngành riêng trong các trường đại học y khoa (ví dụ: Bộ môn Pháp y).

- Bác sĩ pháp y cần qua đào tạo chính quy, thực hành giám định tử thi, kỹ năng báo cáo pháp y.

- Không có ngành riêng biệt.

- Kiến thức y pháp được lồng ghép trong chương trình đào tạo luật, quản lý y tế, hoặc đạo đức nghề nghiệp y.

10. Mục đích cuối cùng

Làm sáng tỏ sự thật khách quan phục vụ pháp luật, truy tố, xét xử.

Đảm bảo công bằng, minh bạch và an toàn trong hoạt động hành nghề y.

* Thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo

Y pháp và pháp y có giống nhau không?

Y pháp và pháp y có giống nhau không? (Hình từ Internet) 

Tiêu chuẩn chung giám định viên pháp ý là gì?

Tại Điều 2 Thông tư 21/2025/TT-BYT quy định tiêu chuẩn chung giám định viên pháp ý: 

- Là công dân Việt Nam thường trú tại Việt Nam, đang công tác trong ngành y tế, công an, quân đội có đủ sức khỏe để công tác và đáp ứng chuẩn mực đạo đức cơ bản của người hoạt động trong lĩnh vực tư pháp như sau:

+ Trách nhiệm, tận tụy, sáng tạo, kỷ cương, chí công vô tư; lấy pháp luật làm chuẩn mực để xử lý công việc;

+ Khách quan, công tâm khi thực hiện công tác giám định; kiên quyết đấu tranh với mọi hành vi xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của nhân dân;

+ Thẳng thắn đấu tranh bảo vệ lẽ phải, lẽ công bằng; không nể nang, né tránh, bao che trong thực hiện công tác chuyên môn nghiệp vụ;

+ Không cửa quyền, hách dịch, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để tham nhũng, trục lợi;

+ Không ngừng học tập, nâng cao nhận thức chính trị - pháp lý;

+ Thường xuyên giữ gìn, tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, tư cách, lối sống; thể hiện tính chuẩn mực, nghiêm minh, công bằng của pháp luật.

- Không thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 7 Luật Giám định tư pháp 2012.

Giám định viên pháp y phải có kinh nghiệm hoạt động thực tế ra sao?

Theo khoản 3 Điều 3 Thông tư 21/2025/TT-BYT quy định:

Tiêu chuẩn bổ nhiệm giám định viên pháp y

1. Về trình độ chuyên môn

Có trình độ từ đại học trở lên thuộc một trong các chuyên ngành đào tạo quy định tại Thông tư số 09/2022/TT-BGDĐT ngày 06 tháng 6 năm 2022 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định Danh mục thống kê ngành đào tạo của giáo dục đại học, theo các lĩnh vực:

a) Đối với người thực hiện giám định về pháp y: có trình độ đại học ngành y khoa (mã số 7720101);

b) Đối với người thực hiện giám định về độc chất: có trình độ đại học ngành đào tạo hóa học (mã số 7440112) hoặc một trong các ngành thuộc nhóm ngành đào tạo dược học (mã số 77202);

c) Đối với người thực hiện giám định về y sinh: có trình độ đại học một trong các ngành thuộc nhóm ngành đào tạo sinh học (mã số 74201) và sinh học ứng dụng (mã số 74202).

2. Về nghiệp vụ giám định

Có chứng chỉ nghiệp vụ giám định pháp y được cấp có thẩm quyền cấp theo quy định tại Thông tư số 06/2019/TT-BYT ngày 28 tháng 3 năm 2019 của Bộ trưởng Bộ Y tế quy định cơ quan, tổ chức thực hiện, nội dung, thời gian đào tạo để cấp chứng chỉ đào tạo nghiệp vụ giám định pháp y, pháp y tâm thần hoặc đáp ứng tiêu chí theo quy định tại Điều 10 Thông tư số 06/2019/TT-BYT.

3. Về thời gian thực tế hoạt động chuyên môn

Phải có tổng thời gian thực tế hoạt động chuyên môn ở lĩnh vực được đào tạo theo quy định tại khoản 1 Điều này từ đủ 05 (năm) năm trở lên và thời gian gián đoạn (nếu có) không quá 02 (hai) năm tính đến thời điểm đề nghị bổ nhiệm giám định viên. Trường hợp đã trực tiếp giúp việc cho hoạt động giám định pháp y tại cơ quan, tổ chức có thực hiện giám định pháp y thuộc ngành y tế, công an, quân đội thì thời gian hoạt động thực tế chuyên môn ở lĩnh vực được đào tạo từ đủ 03 (ba) năm liên tục trở lên.

Theo đó, người được bổ nhiệm giám định viên pháp y phải có thời gian thực tế hoạt động chuyên môn từ đủ 05 năm trở lên và thời gian gián đoạn (nếu có) không quá 02 (hai) năm tính đến thời điểm đề nghị bổ nhiệm giám định viên ở những lĩnh vực đào tạo sau:

- Đối với người thực hiện giám định về pháp y: có trình độ đại học ngành y khoa (mã số 7720101);

- Đối với người thực hiện giám định về độc chất: có trình độ đại học ngành đào tạo hóa học (mã số 7440112) hoặc một trong các ngành thuộc nhóm ngành đào tạo dược học (mã số 77202);

- Đối với người thực hiện giám định về y sinh: có trình độ đại học một trong các ngành thuộc nhóm ngành đào tạo sinh học (mã số 74201) và sinh học ứng dụng (mã số 74202).

Trường hợp đã trực tiếp giúp việc cho hoạt động giám định pháp y tại cơ quan, tổ chức có thực hiện giám định pháp y thuộc ngành y tế, công an, quân đội thì thời gian hoạt động thực tế chuyên môn ở lĩnh vực được đào tạo từ đủ 03 (ba) năm liên tục trở lên.

Từ khóa: Y pháp và pháp y Y pháp Giám định pháp y Giám định viên pháp y Y pháp và pháp y có giống nhau không Ngành Y học

- Nội dung nêu trên được NhanSu.vn biên soạn và chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho các tư vấn chuyên sâu từ chuyên gia.

- Điều khoản được áp dụng (nếu có) có thể đã hết hiệu lực tại thời điểm bạn đang đọc. Quý khách vui lòng kiểm tra lại thông tin trước khi áp dụng.

- Mọi ý kiến thắc mắc về bản quyền, nội dung của bài viết vui lòng liên hệ qua địa chỉ email hotrophaply@NhanSu.vn;

CHỦ QUẢN: Công ty TNHH THƯ VIỆN PHÁP LUẬT

Mã số thuế: 0315459414, cấp ngày: 04/01/2019, nơi cấp: Sở Kế hoạch và Đầu tư TP HCM.

Đại diện theo pháp luật: Ông Bùi Tường Vũ

GP thiết lập trang TTĐTTH số 30/GP-TTĐT, do Sở TTTT TP.HCM cấp ngày 15/06/2022.

Giấy phép hoạt động dịch vụ việc làm số: 4639/2025/10/SLĐTBXH-VLATLĐ cấp ngày 25/02/2025.

Địa chỉ trụ sở: P.702A, Centre Point, 106 Nguyễn Văn Trỗi, phường Phú Nhuận, TP. HCM

THƯ VIỆN PHÁP LUẬT
THƯ VIỆN PHÁP LUẬT
...loại rủi ro pháp lý, nắm cơ hội làm giàu...
Thư Viện Nhà Đất
Thư Viện Nhà Đất
...hiểu pháp lý, rõ quy hoạch, giao dịch nhanh...