Nghệ thuật từ chối trong giao tiếp: Từ chối đồng nghiệp, cấp trên sao cho khéo léo và hiệu quả?

Nghệ thuật từ chối trong giao tiếp: Từ chối đồng nghiệp, cấp trên sao cho khéo léo và hiệu quả?

Việc biết cách từ chối một cách khéo léo và tinh tế sẽ không chỉ giữ được sự tôn trọng mà còn bảo vệ được ranh giới cá nhân của mình mà không làm tổn hại đến các mối quan hệ trong công việc.

Theo đó, dưới đây là các kỹ năng và phương pháp từ chối đồng nghiệp, từ chối cấp trên khéo léo và hiệu quả:

(1) Từ chối đồng nghiệp một cách tế nhị

- Lắng nghe trước khi từ chối

Khi một đồng nghiệp yêu cầu sự giúp đỡ hoặc nhờ vả một điều gì đó, cách tốt nhất là lắng nghe và đồng cảm trước khi từ chối. Điều này giúp bạn thể hiện sự tôn trọng và thông cảm với nhu cầu của họ, ngay cả khi bạn không thể đáp ứng yêu cầu đó.

Ví dụ: Mình hiểu là bạn đang gặp khó khăn với công việc này và mình cũng muốn giúp đỡ. Tuy nhiên, hiện tại mình đang bận với một dự án khác. Có thể chúng ta sẽ có thời gian sau để xem xét giúp bạn?

- Đưa ra lý do hợp lý và trung thực

Khi từ chối, việc giải thích lý do một cách hợp lý và chân thành giúp đồng nghiệp hiểu được hoàn cảnh của bạn. Tuy nhiên, tránh sử dụng lý do quá mơ hồ hoặc giả dối có thể làm họ cảm thấy bạn không chân thành.

Ví dụ: Mình thật sự muốn giúp bạn, nhưng hiện tại mình phải hoàn thành báo cáo cho sếp. Mình sẽ giúp bạn ngay khi xong việc này.

- Đưa ra giải pháp thay thế

Nếu không thể trực tiếp giúp đỡ, hãy thử đưa ra giải pháp khác, ví dụ như giới thiệu người có thể giúp đỡ hoặc cung cấp tài liệu cần thiết. Điều này không chỉ thể hiện sự hợp tác mà còn giúp đồng nghiệp giải quyết vấn đề mà không cảm thấy bị bỏ rơi.

Ví dụ: Mình không thể giúp bạn ngay bây giờ, nhưng mình nghĩ [Tên đồng nghiệp khác] có thể hỗ trợ bạn vì họ có kinh nghiệm với vấn đề này. Bạn có muốn mình giới thiệu không?

- Sử dụng từ chối nhẹ nhàng và không phê phán

Khi từ chối, tránh sử dụng những lời lẽ tiêu cực hoặc phê phán, vì điều này có thể làm đồng nghiệp cảm thấy bị xúc phạm. Thay vào đó, sử dụng ngôn từ nhẹ nhàng, không làm tổn thương lòng tự trọng của họ.

(2) Từ chối cấp trên một cách khéo léo

Từ chối cấp trên là một tình huống nhạy cảm hơn, vì cấp trên có quyền lực và ảnh hưởng lớn đến sự nghiệp của bạn. Tuy nhiên, nếu không thể thực hiện yêu cầu của họ, thì việc từ chối một cách lịch sự và khéo léo là rất quan trọng để bảo vệ cả lợi ích cá nhân và mối quan hệ công việc lâu dài.

- Thể hiện sự tôn trọng và cam kết với công việc

Khi từ chối cấp trên, đầu tiên cần phải thể hiện sự tôn trọng và cam kết đối với công việc của mình. Điều này giúp bạn thể hiện rằng bạn vẫn quan tâm đến công việc và mong muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ, nhưng trong tình huống này, bạn không thể thực hiện yêu cầu của họ.

Ví dụ: Em rất trân trọng yêu cầu của anh/chị và sẽ luôn cố gắng hết sức để hỗ trợ. Tuy nhiên, công việc hiện tại mà em đang làm rất cần hoàn thành đúng hạn, em không thể nhận thêm nhiệm vụ này ngay lúc này.

- Đưa ra lý do hợp lý và chuyên nghiệp

Khi từ chối cấp trên, cần phải giải thích lý do một cách chuyên nghiệp, tránh lý do không rõ ràng hoặc không hợp lý. Lý do như đang bận với một dự án quan trọng, có hạn chót khẩn cấp, hoặc có vấn đề về lịch trình làm việc.

Ví dụ: Hiện tại, em đang bận hoàn thành báo cáo cuối kỳ cho dự án A, và với khối lượng công việc như vậy, nếu nhận thêm nhiệm vụ này, em sợ không thể đảm bảo chất lượng công việc. Anh/chị có thể xem xét điều chỉnh thời gian hoặc giao cho một đồng nghiệp khác không?

- Đưa ra giải pháp thay thế hoặc hỗ trợ

Nếu có thể, hãy đưa ra một giải pháp thay thế hoặc đề nghị hỗ trợ trong khả năng của mình. Điều này không chỉ thể hiện rằng bạn vẫn muốn giúp đỡ mà còn cho thấy sự chủ động trong việc giải quyết vấn đề.

Ví dụ: Em không thể đảm nhận toàn bộ công việc này, nhưng em có thể hỗ trợ chuẩn bị một phần báo cáo cho anh/chị, hoặc nếu cần, có thể giới thiệu đồng nghiệp khác có thể nhận nhiệm vụ này.

- Từ chối khi cần thiết, nhưng không từ chối hoàn toàn

Đôi khi không thể đồng ý ngay, nhưng cũng đừng chối hoàn toàn. Bạn có thể lựa chọn từ chối tạm thời, và đưa ra khả năng sẽ thực hiện yêu cầu sau khi hoàn thành công việc hiện tại.

Ví dụ: Cảm ơn anh/chị đã tin tưởng giao nhiệm vụ này cho em. Tuy nhiên, vào thời điểm này, em đang tập trung vào các dự án quan trọng. Liệu chúng ta có thể xem xét lại yêu cầu này vào tuần sau khi em hoàn thành các nhiệm vụ hiện tại không?

Nghệ thuật từ chối trong giao tiếp: Từ chối đồng nghiệp, cấp trên sao cho khéo léo và hiệu quả? (Hình từ Internet)

Người lao động từ chối công việc cấp trên giao có bị sa thải không?

Căn cứ Điều 125 Bộ luật Lao động 2019 quy định hình thức xử lý kỷ luật sa thải được người sử dụng lao động áp dụng trong trường hợp sau đây:

Áp dụng hình thức xử lý kỷ luật sa thải

Hình thức xử lý kỷ luật sa thải được người sử dụng lao động áp dụng trong trường hợp sau đây:

1. Người lao động có hành vi trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma túy tại nơi làm việc;

2. Người lao động có hành vi tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động, có hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của người sử dụng lao động hoặc quấy rối tình dục tại nơi làm việc được quy định trong nội quy lao động;

3. Người lao động bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương hoặc cách chức mà tái phạm trong thời gian chưa xóa kỷ luật. Tái phạm là trường hợp người lao động lặp lại hành vi vi phạm đã bị xử lý kỷ luật mà chưa được xóa kỷ luật theo quy định tại Điều 126 của Bộ luật này;

4. Người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong thời hạn 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong thời hạn 365 ngày tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng.

Trường hợp được coi là có lý do chính đáng bao gồm thiên tai, hỏa hoạn, bản thân, thân nhân bị ốm có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền và trường hợp khác được quy định trong nội quy lao động.

Như vậy, việc người lao động từ chối công việc cấp trên giao không thuộc một trong các trường hợp mà công ty được áp dụng hình thức xử lý kỷ luật sa thải. Do đó, công ty không được sa thải người lao động chỉ vì họ từ chối công việc cấp trên giao.