Công văn 10139/BNNMT-TL năm 2025 về công tác quản lý, vận hành bảo đảm an toàn đập, hồ chứa thủy lợi và vùng hạ du do Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành

Kính gửi: Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương

Thực hiện Kết luận số 213-KL/TW ngày 21/11/2025 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 24/3/2020 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai và Kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại cuộc họp về ứng phó cơn bão số 15 và tiếp tục khắc phục hậu quả mưa lũ tại các tỉnh miền Trung (Thông báo số 646/TB-VPCP ngày 27/11/2025); để chủ động ứng phó hiệu quả với thiên tai trong thời gian tới. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chỉ đạo, tổ chức thực hiện một số nội dung sau:

1. Rà soát, đánh giá toàn diện việc vận hành các hồ chứa thủy lợi theo quy trình vận hành và công tác tổ chức thực hiện trong thời gian qua, đảm bảo an toàn công trình, vùng hạ du và phục vụ cấp nước đa mục tiêu. Cập nhật các quy định pháp luật mới (như: Luật Phòng chống thiên tai, Phòng thủ dân sự, Tài nguyên nước,... và các văn bản hướng dẫn thi hành), tình hình mưa, lũ làm cơ sở điều chỉnh, bổ sung quy trình vận hành phù hợp với điều kiện biến đổi khí hậu, mưa lũ cực đoan, cơ sở hạ tầng và yêu cầu an toàn hạ du hoàn thành việc rà soát, điều chỉnh quy trình vận hành xong trước mùa mưa, lũ năm 2026 (tháng 5 năm 2026). Trong đó đối với hồ chứa có cửa van lưu ý một số nội dung:

- Ưu tiên dành dung tích hữu ích của hồ để cắt lũ cho hạ du[1], trong đó quy định mực nước trước lũ linh hoạt để tăng tối đa dung tích phòng lũ;

- Sử dụng một phần dung tích phòng lũ trên mực nước dâng bình thường của hồ để nâng cao khả năng cắt, giảm lũ cho hạ du[2];

- Quy định cụ thể thời gian tối thiểu thông báo trước khi vận hành xả lũ; phương thức truyền tin, cảnh báo đến các các cơ quan, đơn vị, người dân trong khu vực bị ảnh hưởng (thời gian xả lũ, lưu lượng xả lũ, phạm vi và mức độ ngập...)[3], giải pháp truyền tin, cảnh báo khi không có sóng điện thoại, mất điện; cập nhật dữ liệu, chia sẻ dữ liệu quan trắc, vận hành công trình; quy chế phối hợp với chính quyền cấp xã và đơn vị liên quan ở hạ du để theo dõi, giám sát, cung cấp thông tin liên quan phục vụ quản lý, vận hành.

- Quy định về quan trắc công trình, quan trắc khí tượng thủy văn chuyên dùng, tính toán dòng chảy đến hồ, quan trắc hạ lưu hồ chứa và quy trình kỹ thuật vận hành cửa van.

- Phân công nhiệm vụ, trách nhiệm rõ ràng đến từng đơn vị, cá nhân để đảm bảo an toàn cho công trình và hạ du.

2. Công tác bảo đảm an toàn đập, hồ chứa nước ứng phó với tình huống khẩn cấp và quản lý khai thác phục vụ sản xuất, dân sinh:

- Triển khai cập nhật số liệu vết lũ để cập nhật hoặc xây dựng mới phương án ứng phó thiên tai cho công trình, bản đồ ngập lụt hạ du, hành lang thoát lũ và phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp các hồ chứa sát với thực tế, bảo đảm theo phương châm “bốn tại chỗ” và phù hợp với tình hình cụ thể vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.

- Rà soát, kiểm tra công tác quản lý, giám sát và đánh giá an toàn công trình và hạ du đối với các hồ chứa nước do tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng và các ao chứa lớn trên cao có nguy cơ gây mất an toàn cho hạ du, có giải pháp xử lý để đảm bảo an toàn.

- Giao Sở Nông nghiệp và Môi trường tổ chức kiểm tra, đánh giá hiện trạng các hồ chứa nước sau mùa lũ năm 2025, xây dựng kế hoạch, phương án sửa chữa nhằm đảm bảo an toàn công trình trong mùa lũ năm 2026 và các năm tiếp theo (lưu ý đối với các hồ chứa có cửa van điều tiết cần kiểm tra hệ thống điện, nguồn điện dự phòng, thiết bị nâng hạ cửa van để bảo đảm vận hành chính xác, an toàn); các hồ chứa nhỏ có nguy cơ mất an toàn, có giải pháp xử lý trình Ủy ban nhân dân tỉnh bố trí kinh phí thực hiện nhằm bảo đảm an toàn công trình và vùng hạ du.

- Hiện nay, biến đổi khí hậu ảnh hưởng rất lớn đến an toàn công trình và vùng hạ du hồ chứa, mưa lũ lớn bất thường, sự cố công trình không chỉ xảy ra trong mùa lũ mà có thể xảy ra ở cả những tháng mùa kiệt, do vậy cần cập nhật các phương án sẵn sàng ứng phó với điều kiện mưa, lũ cực đoan, bất thường xảy ra.

Kết quả kiểm tra gửi về Bộ Nông nghiệp và Môi trường (qua Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi) trước ngày 15/01/2026.

Đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố quan tâm chỉ đạo, thực hiện./.

[1] Kết luận số 213-KL/TW ngày 21/11/2025:”...điều chỉnh các quy trình vận hành liên hồ, đơn hồ chứa thủy điện, thủy lợi, trong đó phải ưu tiên dành dung tích hữu ích của hồ để cắt lũ cho hạ du”.

[2] Theo quy định tại Khoản 8 Điều 50 Luật Tài nguyên nước.

[3] Quy định tại điểm d khoản 2 Điều 11 Nghị định số 114/2018/NĐ-CP ngày 04/9/2018 về quản lý an toàn đập, hồ chứa nước.