Văn bản luật là gì? Các loại văn bản luật hiện nay ở Việt Nam

Mục lục bài viết

• 1. Văn bản luật là gì?
• 2. Các loại văn bản luật hiện nay ở Việt Nam

Văn bản luật (hay tên gọi đầy đủ là văn bản quy phạm pháp luật) là từ ngữ dùng để chỉ các loại văn bản có chứa quy phạm pháp luật và được ban hành theo đúng quy định tại Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015.

Văn bản luật là gì? Các loại văn bản luật hiện nay ở Việt Nam (Hình từ Internet)

1. Văn bản luật là gì?

Văn bản luật có thể được hiểu là những văn bản có chứa các quy phạm pháp luật mang tính bắt buộc chung, được áp dụng cho các cá nhân, tổ chức trong một phạm vi nhất định. Loại văn bản này sẽ do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền theo chức năng và quyền hạn được phép ban hành.

Theo Điều 3 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015, những văn bản có chứa các quy phạm pháp luật sẽ được gọi là văn bản quy phạm pháp luật.

Cụ thể, văn bản quy phạm pháp luật là văn bản có chứa quy phạm pháp luật, được ban hành theo đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục quy định trong Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015.

Cũng có trường hợp văn bản có chứa quy phạm pháp luật tuy nhiên lại được ban hành không đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục quy định trong Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015 thì không phải là văn bản quy phạm pháp luật.

Khi xây dựng, ban hành các loại văn bản luật ở theo quy định ở Việt Nam thì cần phải tuân thủ các nguyên tắc như sau:

- Bảo đảm tính hợp hiến, tính hợp pháp và tính thống nhất của văn bản quy phạm pháp luật trong hệ thống pháp luật.

- Tuân thủ đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

- Bảo đảm tính minh bạch trong quy định của văn bản quy phạm pháp luật.

- Bảo đảm tính khả thi, tiết kiệm, hiệu quả, kịp thời, dễ tiếp cận, dễ thực hiện của văn bản quy phạm pháp luật; bảo đảm lồng ghép vấn đề bình đẳng giới trong văn bản quy phạm pháp luật; bảo đảm yêu cầu cải cách thủ tục hành chính.

- Bảo đảm yêu cầu về quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường, không làm cản trở việc thực hiện các điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

- Bảo đảm công khai, dân chủ trong việc tiếp nhận, phản hồi ý kiến, kiến nghị của cá nhân, cơ quan, tổ chức trong quá trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

2. Các loại văn bản luật hiện nay ở Việt Nam

Theo giải thích như trên, nếu văn bản có chứa các quy phạm pháp luật và được ban hành theo đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục theo luật định thì sẽ được xem là một văn bản luật (hay gọi đầy đủ là văn bản quy phạm pháp luật).

Hiện nay, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật ở Việt Nam sẽ có các loại văn bản luật như sau:

- Hiến pháp.

- Bộ luật, luật (sau đây gọi chung là luật), nghị quyết của Quốc hội.

- Pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội; nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội với Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

- Lệnh, quyết định của Chủ tịch nước.

- Nghị định của Chính phủ; nghị quyết liên tịch giữa Chính phủ với Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

- Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

- Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

- Thông tư của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; thông tư của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; thông tư của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ; quyết định của Tổng Kiểm toán nhà nước.

- Thông tư liên tịch giữa Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng Kiểm toán nhà nước, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ. Không ban hành thông tư liên tịch giữa Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ.

- Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh).

- Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

- Văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.

- Nghị quyết của Hội đồng nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi chung là cấp huyện).

- Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp huyện.

- Nghị quyết của Hội đồng nhân dân xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã).

- Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp xã.

(Điều 4 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015, được sửa đổi 2020)