Công ty kỷ luật lao động bằng hình thức phạt tiền có đúng không?

Mục lục bài viết

• 1. Kỷ luật lao động là gì?
• 2. Ai có thẩm quyền ban hành quyết định kỷ luật lao động?
• 3. Có các hình thức kỷ luật lao động nào?
• 4. Công ty có được ra quyết định phạt tiền người lao động không?

1. Kỷ luật lao động là gì?

Cũng giống như học sinh, sinh viên ngồi trên ghế nhà trường phải tuân thủ theo quy định của trường học thì người lao động trong các doanh nghiệp cũng cần tuân thủ theo các quy định của doanh nghiệp và quy định pháp luật. Các quy định này chính là kỷ luật lao động.

Tại Điều 117 Bộ luật lao động 2019 cũng có định nghĩa về kỷ luật lao động như sau: “Kỷ luật lao động là những quy định về việc tuân theo thời gian, công nghệ và điều hành sản xuất, kinh doanh do người sử dụng lao động ban hành trong nội quy lao động và do pháp luật quy định."

Theo đó, ngoài các quy định pháp luật do Nhà nước ban hành, doanh nghiệp sẽ xây dựng kỷ luật lao động bằng cách quy định về thời gian làm việc, quy trình làm việc,… trong Nội quy lao động. Người lao động có trách nhiệm thực hiện đúng quy định đã đặt ra. Nếu không thực hiện đúng theo quy định thì sẽ bị xử lý kỷ luật lao động. Tất nhiên việc ban hành Nội quy lao động, cũng như quy định hình thức xử lý của doanh nghiệp cũng không được trái với quy định pháp luật hiện hành.

2. Ai có thẩm quyền ban hành quyết định kỷ luật lao động?

Không ít bạn đọc thắc mắc trong một doanh nghiệp có nhiều cấp quản lý (Giám đốc, Trưởng phòng,…)  thì ai có thẩm quyền ban hành quyết định kỷ luật lao động (một cách gọi tắt của quyết định xử lý kỷ luật lao động)?

Theo quy định tại Điểm i Khoản 2 Điều 69 Nghị định 145/2020/NĐ-CP thì trong Nội quy lao động doanh nghiệp sẽ quy định cụ thể người nào có thẩm quyền xử lý kỷ luật lao động. Thông thường, người có thẩm quyền ban hành quyết định kỷ luật lao động sẽ  là:

• Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp;
• Người được người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp ủy quyền;
• Người được liệt kê cụ thể trong nội quy lao động như Giám đốc, Trưởng phòng Nhân sự,…. 

Công ty kỷ luật lao động bằng hình thức phạt tiền có đúng không? (Hình từ Internet)

3. Có các hình thức kỷ luật lao động nào?

Theo Điều 124 Bộ luật lao động 2019 thì hiện có 4 hình thức xử lý kỷ luật lao động mà doanh nghiệp có thể áp dụng:

• Khiển trách
• Kéo dài thời hạn nâng lương không quá 06 tháng.
• Cách chức
• Sa thải.

Pháp luật hiện hành chỉ quy định cụ thể cho các hành vi vi phạm bị xử lý kỷ luật theo hình thức sa thải tại Điều 125 Bộ luật lao động 2019. Đây là hình thức kỷ luật nặng nhất, người lao động sẽ thôi làm việc tại doanh nghiệp nếu bị xử lý kỷ luật theo hình thức này. Cụ thể, các hành vi sau sẽ bị xử lý sa thải:

“1. Người lao động có hành vi trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma túy tại nơi làm việc;

2. Người lao động có hành vi tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động, có hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của người sử dụng lao động hoặc quấy rối tình dục tại nơi làm việc được quy định trong nội quy lao động;

3. Người lao động bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương hoặc cách chức mà tái phạm trong thời gian chưa xóa kỷ luật.

4. Người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong thời hạn 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong thời hạn 365 ngày tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng.”

Trong đó: 

Tái phạm là trường hợp người lao động lặp lại hành vi vi phạm đã bị xử lý kỷ luật trong thời gian chưa được xóa kỷ luật theo Điều 126 Bộ luật lao động 2019.

Lý do chính đáng bao gồm: thiên tai, hỏa hoạn, bản thân, thân nhân bị ốm có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền và trường hợp khác được quy định trong nội quy lao động.

  Đối với các hình thức xử lý kỷ luật khác thì do doanh nghiệp quy định trong nội quy lao động, trong đó khiển trách là hình thức xử lý kỷ lao động mức độ nhẹ nhất, cách chức là hình thức xử lý kỷ luật đối với người lao động có giữ chức vụ. Khi làm việc bạn nên lưu ý nội quy lao động của doanh nghiệp mình để tránh bị xử lý kỷ luật nhưng lại không biết lý do vì sao.

4. Công ty có được ra quyết định phạt tiền người lao động không?

Như đã trình bày phía trên thì hiện nay chỉ có 4 hình thức xử lý kỷ luật lao động: Khiển trách, kéo dài thời hạn nâng lương không quá 06 tháng, cách chức, sa thải. Không có quy định hình thức xử lý kỷ luật phạt tiền người lao động.

Bên cạnh đó, tại Điều 127 Bộ luật lao động 2019 quy định:

"Điều 127. Các hành vi bị nghiêm cấm khi xử lý kỷ luật lao động

1. Xâm phạm sức khỏe, danh dự, tính mạng, uy tín, nhân phẩm của người lao động.

2. Phạt tiền, cắt lương thay việc xử lý kỷ luật lao động.

3. Xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động có hành vi vi phạm không được quy định trong nội quy lao động hoặc không thỏa thuận trong hợp đồng lao động đã giao kết hoặc pháp luật về lao động không có quy định."

Như vậy, việc phạt tiền người lao động thay việc xử lý kỷ luật lao động là hành vi bị nghiêm cấm. Công ty không được phép ban hành quyết định phạt tiền người lao động. Nếu vi phạm, công ty sẽ bị xử phạt hành chính theo Khoản 3 Điều 19 Nghị định 12/2022/NĐ-CP với mức phạt từ 40.000.000 đồng đến 80.000.000 đồng. (Vì theo Khoản 2 Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP, mức phạt 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng tại Khoản 3 Điều 19 Nghị định này là mức phạt đối với cá nhân, mức phạt đối với công ty sẽ gấp 02 lần mức phạt của cá nhân). Đồng thời, công ty còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quản buộc trả lại khoản tiền đã thu hoặc trả đủ tiền lương cho người lao động.

Trên đây là những thông tin liên quan đến vấn đề kỷ luật lao động. Hi vọng những thông tin này sẽ hữu ích với bạn đọc.