Kinh tế ảnh hưởng như thế nào đến xu hướng tiêu dùng Tết của lao động?

Kinh tế ảnh hưởng như thế nào đến xu hướng tiêu dùng Tết của lao động?

Về cận Tết, xu hướng mua sắm của người lao động tăng cao. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế ảm đạm hiện nay, mức tiêu dùng của người lao động không còn được như những năm trước. Vậy, các yếu tố nào của nên kinh tế đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến thói quen mua sắm cũng như xu hướng tiêu dùng của người lao động?

- Tác động của thu nhập đến thói quen mua sắm

Một yếu tố kinh tế có ảnh hưởng rõ rệt đến tiêu dùng Tết của người lao động là thu nhập. Nguồn thu nhập ổn định và dồi dào thúc đẩy quyết tâm chi tiêu cho các sản phẩm chất lượng cao. Ngược lại, khi thu nhập giảm sút hoặc không ổn định, người lao động sẽ ưu tiên các sản phẩm có giá cả phải chăng hơn.

Khi thu nhập tăng, người tiêu dùng có xu hướng chi tiêu nhiều hơn cho quà tặng, đặc biệt là những món quà thể hiện địa vị hoặc đẳng cấp. Chẳng hạn, các sản phẩm như đồ điện tử, hàng hiệu, hoặc những loại bánh kẹo được sản xuất giới hạn sẽ trở thành mục tiêu ưa thích trong danh sách mua sắm của các gia đình khá giả. Trái lại, khi thu nhập giảm sút, người tiêu dùng hướng tới các sản phẩm thiết thực, tập trung vào những nhu cầu cơ bản như thực phẩm, đồ dùng gia đình, hoặc quần áo với mức giá ưu đãi.

- Lạm phát và giá cả hàng hóa

Một yếu tố kinh tế khác không thể bỏ qua chính là lạm phát. Mức lạm phát cao khiến giá cả hàng hóa leo thang, ảnh hưởng đến khả năng chi trả của người tiêu dùng. Điều này đặc biệt nhạy cảm trong dịp Tết khi nhu cầu tiêu dùng tăng vọt. Chi phí cho các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm, vận chuyển, hay năng lượng có thể trở thành gánh nặng cho ngân sách của người lao động.

Khi đối mặt với giá cả tăng cao, người lao động thường phải xem xét và cắt giảm các khoản chi tiêu không cần thiết hoặc tìm kiếm các lựa chọn thay thế có giá rẻ hơn. Ví dụ, họ có thể chọn mua sắm các sản phẩm giảm giá, sử dụng các dịch vụ giao hàng và săn đón những chương trình khuyến mãi để tiết kiệm chi phí.

- Sự thay đổi trong nhu cầu thị trường

Kinh tế không chỉ ảnh hưởng đến giá cả mà còn tác động đến nhu cầu tiêu dùng, bởi vì nhu cầu mua sắm của người lao động cũng chịu sự chi phối của những xu hướng thị trường. Khi kinh tế ổn định, nhu cầu tiêu dùng các sản phẩm cao cấp tăng, ngược lại, khi kinh tế không tốt, nhu cầu đối với các mặt hàng cơ bản trở thành ưu tiên hàng đầu.

Ví dụ, trong những năm kinh tế tăng trưởng, các sản phẩm dịch vụ ngày càng phổ biến. Nhiều người tiêu dùng sẵn lòng chi tiêu thêm để có trải nghiệm tốt hơn. Thậm chí, du lịch dịp Tết đã trở nên phổ biến đối với một bộ phận người lao động có thu nhập cao. Họ sẵn lòng chi tiêu cho các chuyến du lịch trong nước hoặc quốc tế để tận hưởng quãng thời gian nghỉ Tết. Tuy nhiên, những xu hướng này có thể thay đổi trong bối cảnh kinh tế khó khăn, khi chi phí sinh hoạt trở thành mối quan tâm chính.

- Tầm ảnh hưởng của chính sách kinh tế

Chính sách kinh tế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình xu hướng tiêu dùng của người lao động trong dịp Tết. Chính sách tiền tệ, thuế, chính sách xã hội đều ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp tới thu nhập và chi tiêu của người dân.

Tháng lương thứ 13, thưởng Tết là những chính sách được nhiều doanh nghiệp áp dụng nhằm tăng thu nhập cho người lao động. Điều này khuyến khích tiêu dùng và tạo động lực chi tiêu mạnh mẽ trong dịp Tết. Ngược lại, nếu không có các chính sách hỗ trợ hoặc khuyến khích doanh nghiệp thưởng Tết, người lao động có thể hạn chế chi tiêu hơn.

- Tác động của thị trường lao động

Ngoài các yếu tố kinh tế vĩ mô, thị trường lao động cũng có ảnh hưởng đáng kể đến xu hướng tiêu dùng của người lao động trong dịp Tết. Trong một thị trường lao động ổn định, người lao động cảm thấy yên tâm trước cơ hội nghề nghiệp và lương bổng ổn định, từ đó, có khả năng chi tiêu nhiều hơn cho các dịp lễ hội.

Tuy nhiên, khi thị trường lao động gặp khó khăn, việc làm khan hiếm hay tình trạng thất nghiệp gia tăng, người lao động có xu hướng hạn chế chi tiêu để tích lũy nguồn tài chính cho tương lai. Điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nhu cầu mua sắm hàng hóa, đặc biệt là những mặt hàng xa xỉ hoặc không thiết yếu.

Kinh tế ảnh hưởng như thế nào đến xu hướng tiêu dùng Tết của lao động?(Hình từ Internet)

Xu hướng tiêu dùng của người lao động trong bối cảnh kinh tế bất ổn?

- Trong bối cảnh kinh tế không ổn định, người lao động đang ngày càng hướng tới tiêu dùng thông minh hơn. Điều này có nghĩa là họ tìm cách tối ưu hóa việc sử dụng ngân sách của mình bằng cách lựa chọn sản phẩm chất lượng tốt, giá cả hợp lý và tiện ích cao.

- Người tiêu dùng thông minh biết cách so sánh giá cả giữa các cửa hàng khác nhau, tìm kiếm thông tin về sản phẩm trên mạng xã hội và tham gia vào các cộng đồng mua sắm để trao đổi thông tin và trải nghiệm sản phẩm. Việc sử dụng các ứng dụng mua sắm và trang web thương mại điện tử để săn đón những chương trình giảm giá, khuyến mãi hoặc ưu đãi đặc biệt cũng trở nên phổ biến.

- Cuối cùng, trong bối cảnh kinh tế vừa phải đối đầu với nhiều thách thức, nguyên tắc tiêu dùng bền vững cũng đang trở thành một xu hướng mới rất đáng chú ý. Người lao động nhận thức rằng chi tiêu có trách nhiệm không chỉ bảo vệ tài chính của gia đình mà còn bảo vệ môi trường và cộng đồng xung quanh.

Người lao động được nhận lương tháng 13 hay thưởng tết vào cuối năm?

Căn cứ theo Điều 6 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:

Quyền và nghĩa vụ của người sử dụng lao động

1. Người sử dụng lao động có các quyền sau đây:

a) Tuyển dụng, bố trí, quản lý, điều hành, giám sát lao động; khen thưởng và xử lý vi phạm kỷ luật lao động;

b) Thành lập, gia nhập, hoạt động trong tổ chức đại diện người sử dụng lao động, tổ chức nghề nghiệp và tổ chức khác theo quy định của pháp luật;

c) Yêu cầu tổ chức đại diện người lao động thương lượng với mục đích ký kết thỏa ước lao động tập thể; tham gia giải quyết tranh chấp lao động, đình công; đối thoại, trao đổi với tổ chức đại diện người lao động về các vấn đề trong quan hệ lao động, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của người lao động;

d) Đóng cửa tạm thời nơi làm việc;

đ) Các quyền khác theo quy định của pháp luật.

2. Người sử dụng lao động có các nghĩa vụ sau đây:

a) Thực hiện hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể và thỏa thuận hợp pháp khác; tôn trọng danh dự, nhân phẩm của người lao động;

b) Thiết lập cơ chế và thực hiện đối thoại, trao đổi với người lao động và tổ chức đại diện người lao động; thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc;

c) Đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nhằm duy trì, chuyển đổi nghề nghiệp, việc làm cho người lao động;

d) Thực hiện quy định của pháp luật về lao động, việc làm, giáo dục nghề nghiệp, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và an toàn, vệ sinh lao động; xây dựng và thực hiện các giải pháp phòng, chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc;

đ) Tham gia phát triển tiêu chuẩn kỹ năng nghề quốc gia, đánh giá, công nhận kỹ năng nghề cho người lao động.

Theo đó, lương tháng 13 hay thưởng tết không phải là nghĩa vụ bắt buộc đối với NSDLĐ. Chính vì vậy, việc người lao động có được nhận lương tháng 13 hay thưởng tết hay không sẽ phụ thuộc vào quyết định của NSDLĐ và nội quy công ty hoặc thỏa thuận trong hợp đồng lao động

Trong trường hợp quy chế lương tháng 13 được thỏa thuận trong hợp đồng hoặc được NSDLĐ quyết định nếu công ty kinh doanh có lãi thì người lao động được nhận khoản này vào cuối năm.

Tương tự, nếu NSDLĐ quyết định thưởng tết cho NLĐ vào cuối năm dựa theo kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động theo Điều 104 Bộ luật Lao động 2019 thì NLĐ sẽ được nhận khoản này.