Đi thực tập có lương không? Những quyền lợi sinh viên hay bỏ qua

Kỳ thực tập là cột mốc quan trọng, đánh dấu bước chuyển từ giảng đường sang môi trường làm việc thực tế. Câu hỏi xuất hiện nhiều nhất trước giai đoạn này thường là: “Đi thực tập có lương không?” kèm theo hàng loạt băn khoăn về quyền lợi, hỗ trợ, thời gian và cơ hội sau thực tập.

Nắm rõ các thông tin này giúp sinh viên tránh kỳ vọng sai, chủ động lựa chọn nơi thực tập phù hợp với mục tiêu học tập và nghề nghiệp của bản thân.

Sinh viên chuẩn bị bước vào kỳ thực tập tại doanh nghiệp (Hình từ Internet)

Doanh nghiệp có bắt buộc trả lương cho thực tập sinh không?

Nhiều sinh viên tin rằng cứ đi thực tập là phải có lương. Một số khác lại mặc định thực tập chỉ để “lấy chữ ký”, nên không dám đặt câu hỏi về hỗ trợ. Cả hai suy nghĩ đều không sát với quy định pháp luật và thực tế doanh nghiệp.

Theo pháp luật hiện hành, hiện nay vẫn chưa có quy định nào bắt buộc doanh nghiệp phải trả lương cho thực tập sinh trong thời gian họ thực tập tại doanh nghiệp.

Căn cứ tại khoản 1 Điều 90 Bộ luật Lao động 2019 quy định về tiền lương như sau:

Tiền lương

1. Tiền lương là số tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động theo thỏa thuận để thực hiện công việc, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.

…

Bên cạnh đó, theo khoản 1 Điều 3 Bộ luật Lao động 2019 quy định: “Người lao động là người làm việc cho người sử dụng lao động theo thỏa thuận, được trả lương và chịu sự quản lý, điều hành, giám sát của người sử dụng lao động.”

Theo đó, tiền lương là số tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động theo thỏa thuận để thực hiện công việc và thực tập sinh ở các doanh nghiệp không được xem là người lao động, việc thực tập sinh có được trả lương hay không thì tùy thỏa thuận.

Doanh nghiệp và thực tập sinh có thể ký kết một thỏa thuận thực tập quy định rõ quyền và trách nhiệm của các bên trong thời gian thực tập. Nội dung của thỏa thuận có thể quy định như: tiền lương, thời gian thực tập, công việc thực tập, các khoản trợ cấp (trợ cấp ăn, ở, đi lại).

Như vậy, việc thực tập sinh có được trả lương hay không là tùy vào chính sách của từng công ty, thực tập sinh nên trao đổi trước khi tiến hành thực tập.

Tóm lại theo góc nhìn thực tế:

- Không có quy định pháp luật bắt buộc doanh nghiệp phải trả lương cho thực tập sinh.

- Việc có lương hay không phụ thuộc thỏa thuận giữa doanh nghiệp và thực tập sinh.

- Nội dung này nên được hỏi rõ ngay từ vòng phỏng vấn hoặc khi ký thỏa thuận thực tập.

Để hiểu rõ hơn về khái niệm đơn vị thực tập và cách lựa chọn nơi phù hợp, có thể tham khảo thêm bài viết: Đơn vị thực tập là gì? Tất tần tật thông tin sinh viên cần biết khi đi thực tập.

Đi thực tập có lương không? Những quyền lợi sinh viên hay bỏ qua (Hình từ Internet)

Mức hỗ trợ dành cho thực tập sinh hiện nay ra sao?

Không phải doanh nghiệp nào cũng trả lương giống nhau. Mức hỗ trợ thay đổi theo ngành, theo quy mô doanh nghiệp, năng lực của thực tập sinh và trách nhiệm công việc được giao.

Một số khoảng hỗ trợ phổ biến trên thị trường:

- Khoảng 1-3 triệu/tháng: vị trí hành chính, nhân sự, kế toán, hỗ trợ văn phòng.

- Khoảng 2-4 triệu/tháng: marketing, nội dung, vận hành, dịch vụ khách hàng.

- Khoảng 4-10 triệu/tháng: lập trình, tester, thiết kế UI/UX, các vị trí IT chuyên môn.

- Sales: thường có lương cứng thấp, bù lại là hoa hồng theo doanh số.

Ngoài lương, nhiều doanh nghiệp còn áp dụng các hình thức hỗ trợ khác, như:

- Hỗ trợ bữa trưa hoặc suất ăn tại công ty.

- Hỗ trợ gửi xe, di chuyển khi đi công tác.

- Cung cấp laptop, phần mềm, tài khoản công cụ phục vụ công việc.

Đối với sinh viên năm 3, năm 4, các khoản hỗ trợ này vừa giúp giảm bớt chi phí hằng ngày, vừa thể hiện mức độ đầu tư của doanh nghiệp cho hoạt động đào tạo.

Chi tiết hơn về mặt bằng lương thực tập tại các ngành có thể xem trong bài: Tổng hợp 3+ mức lương Thực tập sinh các ngành HOT năm 2025.

Một kỳ thực tập thường kéo dài bao lâu?

Việc sắp xếp thời gian thực tập luôn là vấn đề lớn, nhất là khi phải song song lịch học, làm thêm hoặc chuẩn bị tốt nghiệp. Vì vậy, cần biết khung thời gian phổ biến để chủ động lên kế hoạch.

Các mốc thời gian thực tập phổ biến hiện nay:

- 1-2 tháng: phù hợp giai đoạn thực tập quan sát, tìm hiểu môi trường làm việc, hoặc khi trường chỉ yêu cầu số giờ không quá cao.

- 3 tháng: được nhiều doanh nghiệp lựa chọn vì đủ thời gian để hướng dẫn, giao việc và đánh giá sự tiến bộ của thực tập sinh.

- 3-6 tháng: thường gặp tại các công ty công nghệ, agency marketing, đơn vị sản xuất - kỹ thuật hoặc chương trình định hướng lên nhân viên chính thức.

Bên cạnh yêu cầu của doanh nghiệp, quy định của trường cũng ảnh hưởng khá nhiều:

- Một số trường yêu cầu tối thiểu 120-180 giờ thực tập.

- Có trường bắt buộc nộp báo cáo hàng tuần, có chữ ký xác nhận từng giai đoạn.

- Một số ngành có giảng viên hướng dẫn riêng, theo sát quá trình thực tập.

Thông tin chi tiết hơn về thời gian thực tập và hồ sơ cần chuẩn bị đã được trình bày trong bài: Thời gian thực tập của sinh viên là bao lâu? Hồ sơ xin thực tập gồm những gì?

Quyền lợi thực tập sinh không chỉ nằm ở khoản tiền hỗ trợ

Lương là yếu tố quan trọng, nhưng chưa phải tất cả. Một kỳ thực tập “đáng tiền” là kỳ thực tập mang lại trải nghiệm nghề nghiệp thực tế, kết nối được với người trong ngành và mở ra cơ hội lâu dài.

Một số quyền lợi quan trọng thường dễ bị bỏ qua:

1. Được đào tạo và hướng dẫn chuyên môn

- Được tham gia buổi training, chia sẻ nội bộ.

- Được mentor hoặc anh chị trong team kèm cặp, giải thích quy trình.

- Có cơ hội chạm tay vào công việc thật thay vì chỉ làm việc vặt.

2. Được hỗ trợ chi phí thiết yếu

- Hỗ trợ gửi xe, ăn trưa, công tác phí.

- Trang bị công cụ làm việc như laptop, phần mềm, tài khoản truy cập.

3. Được đánh giá rõ ràng

- Có tiêu chí đánh giá hiệu quả thực tập sinh.

- Có nhận xét định kỳ về thái độ, kỹ năng, chất lượng công việc.

- Có giấy xác nhận thực tập đầy đủ thông tin sau khi kết thúc.

4. Cơ hội trở thành nhân viên chính thức

Nhiều doanh nghiệp xem thực tập sinh là nguồn ứng viên tiềm năng. Những trường hợp thể hiện tốt thường được ưu tiên khi có vị trí tuyển dụng chính thức, thậm chí được giữ chỗ từ trước khi ra trường.

5. Một số trường hợp liên quan đến BHXH

Trong một số giai đoạn, tùy cách ký kết và tính chất công việc, vấn đề bảo hiểm xã hội cũng có thể được đặt ra đối với sinh viên thực tập.

Vấn đề bảo hiểm xã hội đối với sinh viên thực tập từ 1/7/2025 được phân tích chi tiết trong bài: Từ 1/7/2025, sinh viên thực tập có bắt buộc tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc không?

Mentor hướng dẫn thực tập sinh trong quá trình làm việc (Hình từ Internet)

Cần chuẩn bị gì để kỳ thực tập thực sự có ý nghĩa?

Để tận dụng tốt cơ hội, thực tập sinh cần chuẩn bị cả về hồ sơ lẫn thái độ.

Về hồ sơ:

- CV nêu rõ chuyên ngành, kỹ năng, hoạt động đã tham gia.

- Sản phẩm mẫu nếu thuộc các lĩnh vực marketing, thiết kế, IT, nội dung.

- Thư giới thiệu hoặc giấy giới thiệu của trường (nếu có yêu cầu).

Về trao đổi ban đầu với doanh nghiệp:

- Hỏi rõ về nội dung công việc chính.

- Hỏi về thời gian thực tập, lịch làm việc mỗi tuần.

- Hỏi về các hỗ trợ: lương, phụ cấp, gửi xe, ăn trưa, công cụ làm việc.

Về thái độ khi đi thực tập:

- Tuân thủ giờ giấc, nội quy cơ bản.

- Chủ động học hỏi, ghi chú, báo cáo tiến độ khi được giao nhiệm vụ.

- Tập trung vào việc tích lũy trải nghiệm và xây dựng uy tín cá nhân.

Kết luận

Đi thực tập có lương hay không trước hết phụ thuộc vào thỏa thuận với doanh nghiệp, chứ không phải điều hiển nhiên. Một số nơi chi trả mức hỗ trợ rõ ràng, một số nơi chỉ hỗ trợ chi phí cơ bản, cũng có nơi tập trung nhiều hơn vào đào tạo và cơ hội gắn bó lâu dài. Hiểu đúng bức tranh này giúp sinh viên tránh kỳ vọng sai và chủ động đặt câu hỏi trước khi ký thỏa thuận thực tập.

Một kỳ thực tập thực sự có ý nghĩa khi vừa học được cách làm việc, vừa hiểu rõ quyền lợi và trách nhiệm của bản thân. Chuẩn bị hồ sơ nghiêm túc, trao đổi rõ ràng về công việc - thời gian - hỗ trợ, giữ thái độ cầu thị trong suốt quá trình là nền tảng để mở ra cơ hội nghề nghiệp sau này. Sau khi nắm rõ những thông tin trên, bước tiếp theo là tìm nơi thực tập phù hợp với định hướng ngành nghề và mục tiêu phát triển cá nhân.