Cách đánh giá đúng năng lực bản thân, bạn đã biết cách chưa?

Cách đánh giá đúng năng lực bản thân, bạn đã biết cách chưa?

Đánh giá đúng năng lực giúp bạn chọn nghề phù hợp, tránh tự ti hoặc ảo tưởng về bản thân. Dưới đây là các cách khoa học để tự nhận diện:

1. Phân tích SWOT cá nhân: "Bản đồ" năng lực toàn diện

Phương pháp SWOT không chỉ dành cho doanh nghiệp mà còn là một công cụ mạnh mẽ để cá nhân hóa. Việc bạn liệt kê một cách cụ thể các yếu tố Điểm mạnh (Strengths), Điểm yếu (Weaknesses), Cơ hội (Opportunities) và Thách thức (Threats) sẽ tạo ra một bức tranh tổng quan về năng lực và bối cảnh nghề nghiệp của bạn giúp bạn có dữ liệu để đánh giá đúng năng lực bản thân.

Ví dụ bạn đưa ra rất khách quan: Giỏi thuyết trình (S) nhưng kém quản lý thời gian (W). Ngành Marketing đang thiếu nhân lực (O) nhưng đòi hỏi kinh nghiệm (T). Từ phân tích này, bạn có thể thấy rằng mình có một lợi thế về kỹ năng giao tiếp, rất phù hợp với các vai trò trong Marketing. Tuy nhiên, bạn cần cải thiện kỹ năng quản lý thời gian để làm việc hiệu quả hơn. Đồng thời, bạn cần tìm kiếm cơ hội để tích lũy kinh nghiệm, có thể bắt đầu từ các vị trí thực tập hoặc các dự án nhỏ.

2. Nhờ người khác đánh giá: phản hồi khách quan từ bên ngoài

Đôi khi, chúng ta khó có thể nhìn nhận bản thân một cách hoàn toàn khách quan. Việc xin ý kiến từ những người xung quanh, đặc biệt là những người đã có cơ hội làm việc hoặc tiếp xúc với bạn trong các tình huống khác nhau, có thể mang lại những góc nhìn mới mẻ và giá trị.

Lựa chọn người đánh giá: Hãy chọn những người mà bạn tin tưởng về sự trung thực và khả năng quan sát. Những người có kinh nghiệm trong lĩnh vực bạn quan tâm sẽ có những nhận xét chuyên sâu hơn. Đừng ngại hỏi cả những người có quan điểm khác biệt với bạn, vì những phản hồi mang tính xây dựng thường đến từ những góc nhìn đa chiều.

Đặt câu hỏi mở: Ba câu hỏi bạn gợi ý rất hiệu quả vì chúng tập trung vào cả điểm mạnh, điểm yếu và sự phù hợp nghề nghiệp. Câu hỏi mở khuyến khích người trả lời đưa ra những nhận xét chi tiết và giải thích lý do, thay vì chỉ trả lời "có" hoặc "không".

Lắng nghe và ghi nhận: Hãy lắng nghe một cách chân thành và ghi lại những phản hồi bạn nhận được. Đừng vội bác bỏ hoặc tranh cãi, mà hãy suy ngẫm về những gì người khác nói. Ngay cả những phản hồi tiêu cực cũng có thể là cơ hội để bạn nhận ra những điểm mù của bản thân.

Tìm kiếm điểm chung: Nếu nhiều người đưa ra những nhận xét tương tự về một kỹ năng hoặc một khía cạnh nào đó của bạn, thì đó có thể là một dấu hiệu quan trọng về năng lực thực sự của bạn.

3. Sử dụng công cụ trắc nghiệm nghề nghiệp: Khám phá tiềm năng ẩn sâu

Các trắc nghiệm nghề nghiệp là những công cụ hữu ích giúp bạn khám phá những khía cạnh tính cách, sở thích và giá trị của bản thân, từ đó giúp bạn đánh giá đúng năng lực bản thân gợi ý những ngành nghề có thể phù hợp.

Trắc nghiệm Holland (RIASEC): Tập trung vào sáu nhóm tính cách và môi trường làm việc tương ứng: Realistic (Thực tế), Investigative (Nghiên cứu), Artistic (Nghệ thuật), Social (Xã hội), Enterprising (Mạo hiểm), Conventional (Quy tắc). Kết quả trắc nghiệm sẽ cho bạn biết nhóm tính cách nào nổi trội ở bạn, từ đó gợi ý những ngành nghề có môi trường làm việc và yêu cầu công việc tương đồng.

MBTI (Myers-Briggs Type Indicator): Dựa trên lý thuyết về các kiểu tính cách của Carl Jung, MBTI phân loại mọi người vào 16 kiểu tính cách khác nhau dựa trên bốn cặp lưỡng cực: Hướng nội (I) - Hướng ngoại (E), Giác quan (S) - Trực giác (N), Lý trí (T) - Cảm xúc (F), Nguyên tắc (J) - Linh hoạt (P). Hiểu rõ kiểu tính cách MBTI của mình có thể giúp bạn nhận ra cách mình thu thập thông tin, đưa ra quyết định và tương tác với người khác, từ đó lựa chọn công việc phù hợp với phong cách làm việc và sở thích cá nhân. Ví dụ, người INTJ (Nhà chiến lược) thường có tư duy logic, thích phân tích và giải quyết vấn đề phức tạp, do đó có thể phù hợp với các ngành như nghiên cứu khoa học, phân tích tài chính hoặc phát triển phần mềm.

StrengthsFinder: Tập trung vào việc xác định 34 "themes" (chủ đề) sức mạnh khác nhau. Kết quả trắc nghiệm sẽ chỉ ra 5 (hoặc nhiều hơn tùy phiên bản) chủ đề sức mạnh nổi bật nhất của bạn, giúp bạn tập trung phát triển và ứng dụng những thế mạnh này trong công việc.

Lưu ý khi sử dụng trắc nghiệm: Các trắc nghiệm nghề nghiệp chỉ là một công cụ hỗ trợ, không phải là kết quả cuối cùng. Hãy xem xét kết quả một cách cởi mở và kết hợp với những thông tin khác về bản thân và thị trường lao động để đưa ra quyết định phù hợp nhất.

4. Thử thách bản thân qua trải nghiệm thực tế: "Học thật, làm thật"

Không có cách nào đánh giá đúng năng lực của bản thân bằng việc trực tiếp trải nghiệm thực tế công việc.

Làm freelance, thực tập, dự án phụ: Đây là những cơ hội tuyệt vời để bạn được thử sức ở những vai trò và lĩnh vực khác nhau mà không phải chịu quá nhiều áp lực như một công việc chính thức. Bạn sẽ được trực tiếp đối mặt với những yêu cầu công việc cụ thể, áp dụng những kiến thức và kỹ năng đã học vào thực tế, và nhận ra những điểm mạnh, điểm yếu của mình trong môi trường làm việc thực tế.

Ghi chú kết quả: Sau mỗi trải nghiệm thực tế, hãy dành thời gian để suy ngẫm và ghi lại những gì bạn đã học được. Bạn đã hoàn thành tốt những nhiệm vụ nào? Bạn gặp khó khăn ở đâu? Bạn cảm thấy hứng thú với những khía cạnh nào của công việc? Những ghi chú này sẽ là nguồn thông tin quý giá giúp bạn đánh giá năng lực và định hướng nghề nghiệp. Ví dụ, việc bạn nhận thấy mình hoàn thành task design nhanh hơn viết báo cáo có thể cho thấy bạn có năng khiếu và đam mê với lĩnh vực thiết kế hơn.

5. So sánh với tiêu chuẩn ngành: "Biết người biết ta" trong thị trường lao động

Để biết mình đang ở đâu so với thị trường lao động và những yêu cầu của ngành nghề bạn quan tâm, việc so sánh năng lực của bản thân với các tiêu chuẩn ngành là rất quan trọng.

Đọc JD (Job Description): Phân tích kỹ các bản mô tả công việc của những vị trí mà bạn nhắm đến. Hãy xem xét những kỹ năng, kinh nghiệm, bằng cấp và phẩm chất mà nhà tuyển dụng yêu cầu. Tự đánh giá xem bạn đáp ứng được bao nhiêu phần trăm những yêu cầu đó và xác định những kỹ năng nào bạn cần bổ sung để trở nên cạnh tranh hơn.

Tham khảo lộ trình thăng tiến: Tìm hiểu về con đường sự nghiệp của những người đã thành công trong ngành nghề bạn quan tâm. Họ đã bắt đầu từ những vị trí nào? Họ đã tích lũy những kinh nghiệm và kỹ năng gì để thăng tiến? Điều này có thể giúp bạn hình dung được những bước đi cần thiết để đạt được mục tiêu nghề nghiệp của mình.

6. Theo dõi phản hồi từ thất bại/thành công: "Rút kinh nghiệm xương máu"

Những trải nghiệm thành công và thất bại đều là những bài học quý giá giúp bạn đánh giá đúng về năng lực của bản thân hơn.

Thất bại: Đừng né tránh hoặc đổ lỗi khi gặp thất bại. Thay vào đó, hãy phân tích kỹ lưỡng nguyên nhân dẫn đến thất bại. Những sai sót thường xảy ra ở khâu nào? Bạn đã thiếu những kiến thức hoặc kỹ năng gì? Ví dụ, nếu bạn thường xuyên mắc lỗi trong khâu kiểm tra số liệu, điều đó cho thấy bạn cần rèn luyện tính cẩn thận và có thể tìm hiểu thêm về các phương pháp kiểm tra dữ liệu hiệu quả.

Thành công: Hãy ăn mừng những thành công của mình, nhưng đừng quên phân tích xem điều gì đã góp phần vào thành công đó. Bạn đã vận dụng tốt những kỹ năng nào? Bạn đã có những quyết định đúng đắn nào? Ví dụ, nếu một dự án thành công nhờ khả năng đàm phán của bạn, điều đó cho thấy bạn có một thế mạnh trong giao tiếp và thuyết phục.

7. Đặt mình trong môi trường cạnh tranh: "Cọ xát" để trưởng thành

Việc tham gia vào các hoạt động cạnh tranh và học tập có đánh giá là một cách tuyệt vời để bạn so sánh năng lực của mình với những người khác trong cùng lĩnh vực và nhận được những phản hồi khách quan.

Tham gia thi đấu, hackathon, workshop: Đây là những sân chơi giúp bạn thể hiện kỹ năng, học hỏi kinh nghiệm từ người khác và nhận được đánh giá về năng lực của mình trong một môi trường thực tế.

Học khóa học có đánh giá: Điểm số và những nhận xét chi tiết từ giảng viên sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn khách quan về trình độ và những điểm cần cải thiện.

Cách đánh giá đúng năng lực bản thân, bạn đã biết cách chưa? (Hình từ Internet)

Đào tạo phát triển kỹ năng nghề cho người lao động được quy định thế nào?

Căn cứ Điều 59 Bộ luật Lao động 2019 quy định về đào tạo nghề nghiệp và phát triển kỹ năng nghề như sau:

Người lao động được tự do lựa chọn đào tạo nghề nghiệp, tham gia đánh giá, công nhận kỹ năng nghề quốc gia, phát triển năng lực nghề nghiệp phù hợp với nhu cầu việc làm và khả năng của mình.

Nhà nước có chính sách khuyến khích người sử dụng lao động có đủ điều kiện đào tạo nghề nghiệp và phát triển kỹ năng nghề cho người lao động đang làm việc cho mình và người lao động khác trong xã hội thông qua hoạt động sau đây:

+ Thành lập cơ sở giáo dục nghề nghiệp hoặc mở lớp đào tạo nghề tại nơi làm việc để đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề cho người lao động; phối hợp với cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo các trình độ sơ cấp, trung cấp, cao đẳng và các chương trình đào tạo nghề nghiệp khác theo quy định;

+ Tổ chức thi kỹ năng nghề cho người lao động; tham gia hội đồng kỹ năng nghề; dự báo nhu cầu và xây dựng tiêu chuẩn kỹ năng nghề; tổ chức đánh giá và công nhận kỹ năng nghề; phát triển năng lực nghề nghiệp cho người lao động.